Łagiewnikiwieś w województwie dolnośląskim, w powiecie dzierżoniowskim, w gminie Łagiewniki.
Łagiewniki usytuowane są na południowym skraju Niziny Wrocławskiej w centrum Wzgórz Łagiewnickich, u podnóża Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich i Masywu Ślęży. Wieś przecina dolinka Krzywili, prawego dopływu Ślęzy.Łagiewniki, dzięki dogodnemu położeniu przy skrzyżowaniu dróg: Wrocław – Niemcza (która w średniowieczu odgrywała ważną rolę jako jeden z najstarszych ośrodków władzy na Śląsku) i Strzelin – Dzierżoniów, jak i urodzajnym glebom stały się wsią o interesującej historii i weszły na stałe do historii regionu. Jej powstanie wiązać należy z grodem w Niemczy, dla którego pełniły funkcję służebną. Jej mieszkańcy zajmowali się rzemiosłem, uprawą ziemi i hodowlą bydła. Ważnym faktem było położenie na starożytnym szlaku bursztynowym. Pomimo stosunkowo późnych wzmianek źródłowych, wieś posiada znacznie starszy rodowód. Początkowo była to wieś słowiańska, najprawdopodobniej powstanie jej można wiązać ze zmianami społecznymi i administracyjnymi, zapoczątkowanymi na Śląsku na przełomie XI/XII wieku. W XIII wieku przekształcona została w procesie kolonizacji niemieckiej i ponownie lokowana na prawie niemieckim. Najstarsza wzmianka o wsi książęcej pochodzi 1253 roku. W połowie XIII wieku wieś została skolonizowana przez osadników z Turyngii. Można przypuszczać, że wówczas nastąpiła zmiana słowiańskiej nazwy na niemiecką, jako formę dzierżawcza od imienia legendarnego zasadźcy Heindricha. W 1311 roku książę brzeski Bolesław III daruje wieś z okolicą (Oleszna) oraz ze wszystkimi prawami i przywilejami (sołectwo) cystersom z Lubiąża, jako wieś klasztorną pod władzą opata. Donacje te potwierdzano w 1322 i 1343 roku. Nowi właściciele wznieśli gotycką świątynię (obecnie kościół cmentarny) i probostwo oraz założyli folwark. W czasie wojen husyckich (lata dwudzieste XV wieku) uległ zniszczeniu kościół i zabudowania wsi. W 1534 roku w Łagiewnikach pojawiła się reformacja i pierwszy duchowny nowego wyznania. Kilkadziesiąt lat później w łagiewnickim domu parafialnym 26 pastorów, z powiatu niemczańskiego i strzelińskiego, podpisało statutu, będące dla kościołów protestanckich księstwa brzeskiego, swoistym „Credo”. W Wielki Czwartek 1574 roku powstała słynna „Heidersdorfer Konkordienformel” zwana także z łacińska „Formuła Concordiae Heidersdorfiensis”, czyli Łagiewnicka Formuła Zgody. Stanowiła ona jeden z ważniejszych dokumentów teologicznych i doktrynalnych śląskich kościołów luterańskich, wyznania augsburskiego, opracowany na dworze księcia Jerzego II w Brzegu. W czasie wojny trzydziestoletniej liczne zniszczenia spowodowały przemarsze wojsk. W roku 1675 po śmierci ostatniego Piasta legnicko – brzeskiego – księcia Jerzego II wieś z całym księstwem przeszła pod panowanie Austrii. W 1810 roku władze dokonały sekularyzacji dóbr klasztornych i kasty zakonów. Majątek cystersów w postaci ziem, folwarku i zabudowań przeszedł na własność Państwa Pruskiego. W 1857 roku została założona pierwsza, niewielka cukrownia – przez spółkę Pommer & Rodhe, którą powiększono w 1859 roku i rozbudowano, przez firmę z Magdeburga. Początkowo cukrownia w Łagiewnikach była niewielką manufakturą o małym przerobie, szybko jednak stała się jedną z największych w okolicy. Do jej rozwoju przyczyniła się budowa linii kolejowych o chrakterze lokalnym. 11 października 1883 Łagiewniki uzyskały połączenie kolejowe ze Strzelinem przez Kondratowice (w polu zachował się dawny budynek dworca kolejowego z zabudowaniami). 15 października 1884 otwarto linię do Niemczy, zaś 1 października 1898 do Kobierzyc przez Jordanów (z tego okresu pochodzi były dworzec kolejowy z zabudowaniami pomocniczymi). W 1910 roku nastąpiła duża rozbudowa cukrowni, a w latach 20. i 30. kolejne modernizacje, dzięki którym przerób osiągnął 2000 t buraków na dobę.Dogodne położenie geograficzne i urodzajne gleby przy sprzyjającej koniunkturze sprawiły, że Łagiewniki na przełomie XIX i XX wieku stały się uprzemysłowioną wsią. Dogodne połączenia kolejowe i drogowe między miastami powiatowymi a centrum (jakim był Wrocław) sprzyjały rozwojowi gospodarczemu regionu, w tym drobnej wytwórczości, handlu rzemiosła. Łagiewniki stały się ważnym ośrodkiem gospodarczym okolicy. Czynne były liczne sklepy, zakłady usługowe, składy i warsztaty zarówno naprawcze, jak i produkcyjne. Czynna była m.in. mleczarnia parowa i fabryka kawy, działała spółdzielcza kasa oszczędnościowo – pożyczkowa. W latach 20. i 30. wybudowano nowe drogi, które ułatwiły komunikację kołową. W tym samym okresie rozbudowano wieś o osiedle domków robotniczych dwurodzinnych i szeregowych zlokalizowanych między stacją kolejową a cukrownią. 1 października 1932 Łagiewniki włączone zostały do powiatu dzierżoniowskiego, chociaż od stuleci należały do powiatu niemczańskiego. W statystyce z 1941 roku podano, że w Łagiewnikach mieszkało 1978 osób, zaś areał wynosił około 1320 ha. po walkach 15 lutego 1945 wieś zajęli żołnierze sowieccy, a następnie po zakończeniu wojny polscy osadnicy i repatrianci. W roku 1946 Łagiewniki opuścili Niemcy, rok później (1947) uruchomiono cukrownię.
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół par. pw. św. Józefa Oblubieńca, XVIII-wieczny jednonawowy, utworzony z części pałacu przekazanej katolikom,
- kościół cmentarny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, wybudowany w XV w. przez cystersów, w XVI w. przejęty przez protestantów, od 1945 ponownie rzymskokatolicki, obecnie kościół pomocniczy parafii św. Józefa Oblubieńca,
- pałac z XVIII w.,
- dawny klasztor cystersów.
Kościół parafialny św. Józefa Oblubieńca - ościół powstał na miejscu d. kaplicy konstrukcji szachulcowej i powtarza jej kształt (dodano tylko wieżę). Założony na planie prostokąta, nakryty dachem 4-spadowym pobitym blachą. Elewacja frontowa 7-osiowa z 1-osiowym ryzalitem - kwadratową wieżą nakrytą blaszanym dachem namiotowym. Wnętrze, z bogatym wyposażeniem barokowym i rokokowym oświetlają 2 kondygnacje okien zamkniętych łukiem odcinkowym i prostokątnych. Poprzez łącznik bramny kościół łączy się z d. dworem i d. budynkiem klasztornym.
Pałac w Łagiewnikach - rezydencja została wzniesiona w XVIII wieku. Pałac przekształcono w pierwszej połowie XIX wieku. W efekcie powstał eklektyczny budynek o cechach neogotyckich, barokowych i klasycystycznych. Pałac murowany z kamienia i cegły, potynkowany, dwuskrzydłowy, połączony za pomocą budynku bramnego z dwuskrzydłowym dworem (obecnie oficyna). Pałac podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem dwuspadowym. W elewacji południowej kwadratowa wieża, trzykondygnacyjna, nakryta dachem czterospadowym. Elewacje o skromnej dekoracji, z gzymsem między kondygnacjami i gzymsem wieńczącym oraz prostymi opaskami wokół okien. Dwór (oficyna) założony na planie zbliżonym do litery „L”, o bryle wzbogaconej przybudówkami, dwukondygnacyjny, nakryty dachem dwuspadowym z powiekami. Wnętrza o układzie wielotraktowym.
Na południe od pałacu rozciąga się park krajobrazowy, od zachodu z parkiem sąsiadują zabudowania gospodarcze dawnego folwarku. Po II wojnie światowej budynek należał do POHZ w którym to znajdowały się biura zakładu. Po wielu latach nieużytkowania Agencja Rolna Skarbu Państwa we Wrocławiu w 2002 roku sprzedała pałac wraz z klasztorem i parkiem.
Dawny klasztor Cystersów.
Park.
Umieszczone zdjęcia wykonano: październik 2016