Krynica-Zdrójmiasto w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krynica-Zdrój.
Miasto położone jest w Beskidzie Sądeckim, w dolinie potoku Kryniczanka i jego dopływów. Krynicę otaczają wzgórza Góry Parkowej, Krzyżowej, Jasiennika. Nazwa miejscowości Krynica-Zdrój pisana z łącznikiem (dywizem) jest formą zatwierdzoną urzędowo. Forma nazwy pisana bez łącznika, tzn. Krynica Zdrój, jest natomiast formą potoczną. Wieś założona w 1547 r. przez Danka z Miastka (obecnie Tylicz) jako Krzenycze. Od początku istnienia do pierwszego rozbioru wchodziła w skład tzw. Kresu Muszyńskiego należącego do biskupów krakowskich. W 1783 r. Krynicę wraz z całymi dobrami muszyńskimi przejął skarb austriacki, który wkrótce wysłał tu krajowego radcę górniczego, profesora uniwersytetu lwowskiego Baltazara Hacqueta celem zbadania i oceny krynickich źródeł. Jego pozytywna opinia legła u podstaw późniejszego rozwoju krynickiego zdrojowiska. W 1793 r. austriacki komisarz rządowy z pobliskiego Nowego Sącza Franciszek Stix von Saunbergen zakupił tu ziemię ze źródłem wody mineralnej z myślą o założeniu zdrojowiska. Powstały pierwsze domy zdrojowe, ale gwałtowny rozwój nastąpił dopiero po 1856 r. dzięki działalności prof. Józefa Dietla. W 1877 r. kuracjuszy przyjmowało 11 domów uzdrowiskowych oraz w 64 domach prywatnych, w tym samym okresie powstała Komisja Zdrojowa. U schyłku stulecia Krynickie Zdroje odwiedzało blisko 6000 kuracjuszy rocznie. Dalszy prężny rozwój uzdrowiska przypada na pierwsze lata XX w., powstają nowe wille i pensjonaty. W tym też okresie odkrył i przebadał prof. Rudolf Zuber – Perłę uzdrowisk europejskich wodę leczniczą Zuber – najsilniejsza woda lecznicza w Europie. W 1911 r. doprowadzona została linia kolejowa co spowodowało napływ nowych kuracjuszy, w tym samym roku Krynica uzyskała prawa miejskie. W rok przed wybuchem II wojny światowej Krynicę odwiedzało rocznie 38 000 osób. W styczniu 1937 r. w Krynicy bawiła w podróży poślubnej przyszła królowa Holandii, księżniczka Juliana wraz z mężem księciem Bernardem[5]. W okresie od stycznia 1944 r. do lutego 1945 r. Krynica była siedzibą ordynariusza apostolskiego Łemkowszczyzny Ołeksandera Małynowśkiego. Pod okupacją Krynica znajdowała się do 18 stycznia 1945 r. Wycofujący się Niemcy zabrali praktycznie wszystkie urządzenia, a wkraczające wojska Armii Czerwonej doszczętnie zdewastowały, co pozostało. Krynica z wojny odrodziła się tak naprawdę pod koniec lat 50. XX w. Poza istniejącą już koleją ziemno-linową z 1937 r. na Górę Parkową w 1997 r. uruchomiono kolejkę gondolową na Jaworzynę (1114 m n.p.m.), która może przewieźć 1200 osób na godzinę. Dzięki tej inwestycji Krynica-Zdrój stała się dużym ośrodkiem narciarskim.
Uzdrowisko - specjalizuje się w leczeniu chorób układu trawiennego, moczowego, kobiecych, serca i układu krążenia, schorzeń układu nerwowego, narządów ruchu oraz chorób krwi.
Stary Dom Zdrojowy – okazała budowla wybudowana w stylu neorenesansu przypominająca pałac o bogatym wystroju architektonicznym, zlokalizowana przy Alei Leona Nowotarskiego 2 w Krynicy-Zdroju. Budynek zwany był dawniej Dworcem Zdrojowym a zaprojektowali go w 1889 roku dwaj architekci Julian Niedzielski i Jan Zawiejski. Jest on umiejscowiony przy "Deptaku Krynickim" naprzeciwko Muszli Koncertowej i pijalni głównej oraz 800 m od dworca PKP i PKS. Tyły Starego Domu Zdrojowego wychodzą na tzw. "Bulwary Dietla" nad Kryniczanką. Obiekt ten posiada salę balową, w której odbywały się bale i rauty. Często były przygotowywane na cześć przebywających w Krynicy najważniejszych gości m.in. marszałka Józefa Piłsudskiego, co zostało upamiętnione na frontonie obiektu tablicą pamiątkową. Stary Dom Zdrojowy obok Pijalni Głównej jest najbardziej rozpoznawalnym obiektem w Krynicy. Ponadto widnieje na butelkach i innych opakowaniach wszystkich mineralnych wód krynickich. W budynku znajduje się pijalnia wody i źródło Mieczysław.
Stare Łazienki - dawniej zwane mineralnymi, zbudowane w latach 1863-1864 z inicjatywy prof. dr Józefa Dietla. Projektowane przez Feliksa Księżarskiego – znanego architekta krakowskiego, autora projektu Collegium Novum U. J. Łazienki są jedną z najstarszych i najbardziej charakterystycznych budowli Krynicy. W chwili powstania były jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie.Drewniany, otynkowany budynek posiada boczne ryzality i ozdobne belwederki. Wewnątrz istnieją 72 pokoje łaziebne z 82 wannami, sześcioma kabinami borowinowymi i dwoma natryskowymi, parowymi i „falistymi”. Na piętrze znajduje się 17 pokoi niegdyś mieszkalnych – obecnie zaadoptowanych pod zakłady kosmetyczny, fryzjerski, solarium, masaże oraz laboratorium analityczne.
Nowy Dom Zdrojowy – sanatorium w Krynicy-Zdroju, u podnóża Góry Parkowej, modernistyczne, wzniesione w latach 1938–1939 według projektu Witolda Minkiewicza. Został wybudowany w latach 1938-1939 według projektu Witolda Minkiewicza i oddany do użytku na krótko przed wybuchem II wojny światowej. Do jego budowy przystąpiono z chwilą kiedy Stary Dom Zdrojowy nie mógł pomieścić ciągle zwiększającej się w latach 30 XX wieku liczby kuracjuszy. Wcześniej na jego miejscu stał "Pensjonat Pod Czarnym Orłem", w którym znajdowała się Apteka Nitribittów "Pod Andołem" (później przeniesiona do Nowego Domu Zdrojowego). Na pierwszym i drugim piętrze znajduje się obecnie sanatorium dysponujące 230 miejscami noclegowymi. Na parterze w ciągu kolumnady znajduje się galeria handlowa mieszcząca m.in. oprócz apteki: księgarnię i cukiernię. Od Nowego Domu Zdrojowego jest blisko do Pijalni Głównej, Muszli Koncertowej, Starego Domu Zdrojowego i Starych Łazienek Mineralnych.
Pijalnia Główna - pijalnia wód mineralnych w Krynicy-Zdroju, w centrum miasta, przy Bulwarach Dietla (powszechnie zwanych "Krynickim deptakiem"), modernistyczna, wzniesiona w latach 1969–1971 według projektu Stanisława Spyta i Zbigniewa Mikołajewskiego, przebudowana w latach 2012–2014 częściowo zatraciła cechy stylowe. W pijalni serwowane są takie wody jak: Jan, Słotwinka, Tadeusz, Zdrój Główny, Zuber. Szczególnie ta ostatnia z wód cieszy się dużą sławą ze względu na swój charakterystyczny smak. Ponadto w pijalni, której łączna powierzchnia wynosi 4540 m², znajduje się sala koncertowa na 350 osób (odbywają się w niej przez cały rok liczne koncerty m.in. muzyki poważnej oraz przedstawienia) i ogród zimowy. Kontrast między egzotyczną roślinnością a aurą na zewnątrz szczególnie widoczny jest w zimie, kiedy w pijalni można przechadzać się między palmami. Budynek Pijalni został wyposażony w latach 70 w nowatorskie centralne ogrzewanie ukryte w aluminiowym suficie (system Frengera) oraz w ogrzewanie podłogowe dzięki czemu w tak bogato przeszklonym budynku jest ciepło nawet w najgorsze mrozy. W pijalni znajduje się pomnik Nikifora, który niegdyś stał przy dworcu kolejowym.
Muszla koncertowa - usytuowana pomiędzy Pijalnią Główną i Nowym Domem Zdrojowym. Została wzniesiona w latach międzywojennych, w miejscu dawnego pawilonu dla orkiestry z 1870 roku. W sezonie letnim występuje tu orkiestra zdrojowa. Tradycja koncertów umilających pobyt kuracjuszom sięga połowy XIX wieku, kiedy to popisywała się tu kapela górników solnych z Bochni i inne przyjezdne zespoły. Na froncie muszli umieszczona jest tablica ku czci Jana Kiepury.
Zabudowa miejska i uzdrowiskowa obejmuje liczne wille, pensjonaty i sanatoria (2 poł. XIX - 1 poł. XX w.). Najbardziej znane są: drewniane "Witoldówka" i "Tatrzańska" w stylu szwajcarskim z 1888 r., renesansowo-klasycystyczny "Lwigród" z 1928 r. oraz modernistyczna "Patria" z 1934 r. zbudowana dla Jana Kiepury. Bulwary Dietla – ciągną się wzdłuż potoku Kryniczanka, równolegle do deptaku. Właśnie wzdłuż tej ulicy znajdują się najstarsze zabytkowe wille i pensjonaty.
Deptak i centrum Krynicy.
Willa „Witoldówka”.
Willa „Biała Róża”.
„Małopolanka”.
„Węgierska Korona".
W Pijalni "JAN" - pierwotnie przy ul. Pułaskiego u podnóża Góry Parkowej stały obok siebie dwie niewielkie pijalnie wód mineralnych nad źródłami „Jan” i „Józef”. Wzniesione zostały w latach 80 – tych XIX wieku. Obecna pijalnia została wzniesiona w 1923 roku po przebudowie i połączeniu wspomnianych wyżej dwóch mniejszych pijalni. Powstała pijalnia jest niewielkim obiektem drewnianym wzniesionym na planie prostokąta, z czterospadowym dachem krytym dachówką. Nad środkiem dachu wznosi się niewielka, ośmioboczna wieżyczka. W pijalni można spróbować wody ze źródła „Jan” - słabo zmineralizowana szczawa z przewagą wodorowęglanu wapnia oraz wody o podobnej charakterystyce tylko bardziej zmineralizowanej „Józef”. Woda ze źródła "Jan" - bardzo moczopędna woda, stosowana w profilaktyce kamicy nerkowej oraz innych schorzeń nerek i dróg moczowych, także miażdżycy (obniża poziom cholesterolu we krwi) i cukrzycy. Zaleca się stosować wg zaleceń lekarza. Woda ze źródła „Józef” - silnie moczopędna, znajduje zastosowanie w chorobach nerek i dróg moczowych, przede wszystkim kamicy moczowej.
Fontana koło pijalni Jan, u podnóża Góry Parkowej.
Pomnik Adama Mickiewicza znajduje się w Parku Zdrojowym w pobliżu Nowego Domu Zdrojowego. Wzniesiony został w 1906 roku według projektu Antoniego Popiela. Monument przedstawia popiersie poety, które umieszczone jest na wysokim cokole, oraz postać Maryli Wereszczakówny stojącej obok.
Kolejka na Górę Parkową. Stacja dolna leży na wysokości 584 m n.p.m., a górna - na wysokości 732 m n.p.m. Różnica wysokości wynosi zatem 148 m. Kolej porusza się z prędkością 4 m/s, w ciągu godziny może przewieźć 500 osób
Rozwidlenie dróg w Krynicy-Zdroju w kierunku Nowego Sącza i Muszyny
Pomnik Nikifora Krynickiego - pomnik poświęcony Nikiforowi Krynickiemu (Epifaniuszowi Drowniakowi). Znajduje się na skwerze pomiędzy ulicą Nikifora Krynickiego, a ulicą Leona Nowotarskiego w Krynicy-Zdroju. Został odsłonięty 9 września 2005. Pierwszy komitet budowy pomnika Nikifora powstał w latach 90. XX wieku pod przewodnictwem prałata Mirona Mychajłyszyna, proboszcza parafii greckokatolickiej w Krynicy. Zamierzano powierzyć realizację lwowskiemu rzeźbiarzowi Serhijowi Oleszko. Z powodu braku środków finansowych nie doszło jednak do realizacji. Z nową inicjatywą wystąpił opiekun Nikifora – Marian Włosiński w 2004, po premierze filmu „Mój Nikifor” reżyserii Krzysztofa Krauzego. Tym razem realizacja zbiegła się w czasie z 110. rocznicą urodzin Nikifora. Do inicjatywy przyłączyło się Stowarzyszenie Łemków. Władze miejskie poparły inicjatywę i pokryły część kosztów. Czesław Dźwigaj zrzekł się honorarium za projekt i zadeklarował częściowe sfinansowanie jego realizacji. Autorem zrealizowanego projektu pomnika jest krakowski rzeźbiarz prof. Czesław Dźwigaj. Projekt został wybrany do realizacji przez siedmioosobowe polsko-łemkowskie jury spośród trzech projektów: Czesława Dźwigaja, Serhija Oleszki ze Lwowa i Mychajła Kołodki z Użhorodu. Pomnik według projektu Serhija Oleszki odsłonięto we Lwowie na Placu Muzealnym koło kościoła Dominikanów w 2006. Uroczystego odsłonięcia pomnika dokonał 9 września 2005 prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski w towarzystwie prezydenta Litwy Valdasa Adamkusa, gościa XV Forum Ekonomicznego w Krynicy. Pomnik przedstawia Nikifora siedzącego z pędzlem w dłoni, na murku przy krynickim deptaku, w towarzystwie psa.
Kompozycje kwiatowe - osobliwością słynnego uzdrowiska są urozmaicone kompozycje kwiatowe (klomby) w różnorodnych kształtach i postaciach (np. łabędzia, żabki, salamandry czy sowy). Dekoracje tego typu występują także w innych miejscowościach na południu kraju (np. w Szczawnicy znajdziemy dość potężną wiewiórkę oraz parę słoniątek). Jest to ciekawy pomysł władz miasta na upiększenie jego terenu oraz zainteresowanie turystów.
Fontanna w Parku im. Mieczysława Dukieta w centrum Krynicy.
Pomnik psa - Jamnika
Kolej gondolowa na Jaworzynę Krynicką to najdłuższa i najnowocześniejsza kolej tego typu w Polsce. Może przewieźć w ciągu godziny 1 600 osób. Obszerne 6-osobowe kabiny poruszające się z prędkością 5 m/s zapewniają wygodną i bezpieczną jazdę. Trasa kolei długości 2211 m przebiega z Czarnego Potoku na sam szczyt Jaworzyny Krynickiej (1114 m n.p.m.). Turyści mają tutaj do dyspozycji nowoczesne wyciągi narciarskie, trasy zjazdowe z homologacją FIS, najdłuższą w Polsce oświetloną trasę i najdłuższą trasę rodzinną oraz Snow Park. W sezonie letnim Jaworzyna Krynicka również oferuje liczne atrakcje: ścieżki piesze, szlaki turystyczne, trasy rowerowe oraz ścieżkę przyrodniczo-edukacyjną.
Jaworzyna Krynicka lub Jaworzyna (1114 m n.p.m.) – szczyt w Beskidzie Sądeckim, znajdujący się na obszarze gminy Muszyna w pobliżu Krynicy-Zdroju, najwyższy w Paśmie Jaworzyny. Jaworzyna Krynicka znajduje się w grani głównej wschodniej części Pasma Jaworzyny. W północno-zachodnim kierunku do Bukowej (1077 m n.p.m.) grań ta jest względnie równa i niemal płaska, natomiast w południowo-wschodnim kierunku z Jaworzyny dość stromo, poprzez wierzchołki Bystrego Wierchu, Palenicy, Szczawnej Góry, Smereczyn i Jastrzębskiej Góry opada w widły Kryniczanki, Muszynki i Jastrzębika. Jaworzyna jest też zwornikiem dla dwóch bocznych grani – długiej południowej z wierzchołkiem Zaruby i krótkiej wschodniej opadającej do doliny Czarnego Potoku. Dolinami pomiędzy czterema grzbietami Jaworzyny spływają cztery potoki: Czarny Potok i jego dopływ Izwór, Jastrzębik i Szczawniczek. Jaworzyna Krynicka jest silnie zagospodarowana. Na jej wierzchołek kursuje z doliny Czarnego Potoku kolej gondolowa. Dzięki temu, jak również dzięki dużym trawiastym obszarom na jej grzbiecie, jest Jaworzyna dobrym i masowo odwiedzanym punktem widokowym. Panorama widokowa (z różnych miejsc) obejmuje cały horyzont. Jest też zimą ośrodkiem narciarskim, jednym z największych w Polsce. U jej stóp w dolinie Czarnego Potoku znajduje się nowoczesna Stacja Narciarska Jaworzyna Krynicka: 8 tras narciarskich, obsługiwanych przez kolejkę gondolową i 7 wyciągów. Łącznie jest tutaj 14 km tras zjazdowych (w tym najdłuższa oświetlona trasa narciarska w Polsce), planowane są też następne. W górnej części północnego stoku znajduje się Schronisko PTTK na Jaworzynie Krynickiej, obok niego dyżurka GOPR i Muzeum Turystyki Górskiej na Jaworzynie Krynickiej. Jest też Jaworzyna węzłem szlaków turystyki pieszej i rowerowej. Na szczycie znajduje się maszt radiowo-telewizyjny, restauracje i bufety.
Widoki z Jaworzyny.
Kościół w kształcie łodzi - Parafia św. Antoniego Padewskiego – rzymskokatolicka parafia, należy do diecezji tarnowskiej i dekanatu Krynica-Zdrój. Erygowana w 1980 r.
W budynku dworca działa kasa biletową spółki Przewozy Regionalne i kasy przewoźników autobusowych, część budynku wykorzystywana na cele niezwiązane z transportem. Brak poczekalni. Na stacji znajdują się dwa niskie perony z wiatami dla podróżnych i instalacją megafonową.
Pozostałe zdjęcia zrobione podczas spaceru po Krynicy Zdrój.
Umieszczone zdjęcia wykonano: czerwiec 2012