FRĄCZKÓW

Frączków
przysiółek wsi Goszowice w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Pakosławice.

Historia Frączkowa sięga końca XIII wieku. Po raz pierwszy nazwę wsi wymieniono w źródłach pisanych w 1300 roku. Osada nosiła wówczas miano-Franczdorff i zajmowała powierzchnię 6 włók.  W 1781 roku właścicielem dóbr we Frączkowie był Leopold von Gilgenheimb. W tym czasie istniał tu już niewielki dwór pański oraz 17 małych gospodarstw rolnych. 

Do parku pałacowego, od głównej drogi, prowadzi przepiękna brzozowa aleja. Jest unikatowa, nigdzie do tej pory nie spotkaliśmy takiej. Terenu wokół pałacu jak i wewnątrz jego nie mogliśmy zwiedzić, mimo tego, że prosiliśmy o to rozmawiając przez domofon zainstalowany przy bramie wjazdowej na teren pałacu. Odpowiedź była bezwzględna i bez uzasadnienia.

Z tego okresu pochodzi także barokowy pałac wybudowany w latach 1730-1750. Zieleń otaczająca nowy budynek przystosowano wówczas do pełnienia funkcji parku krajobrazowego. Budowla stała się siedzibą rodową von Gilgenneimbów. Gdy 3 lutego 1823 roku Leopold von Gilgenheimb umarł, dziedzictwo po nim objął jego syn Erhard. Ostatnim właścicielem Frączkowa z wyżej wymienionego rodu był hrabia Erdman. W 1862 roku dobra frączkowskie wraz z Goszowicami i Naczkowem odkupił od swego wuja Erdmana, hrabia Alexander von Francken-Sierstorpff. Był on przedstawicielem nowej rodziny pochodzącej z Nadrenii, która od XVII wieku miała swą główna siedzibę w Kolonii. 27 marca 1883 rezydujący tu hrabia dokupił dobra w Reńskiej Wsi, a 8 lipca 1891 roku  w Prusinowicach. Wielkość jego majątku w 1905 roku była oceniana na 925 ha, a dochód na 16446 arek. Temu też właścicielowi pałac zawdzięcza swą przebudowę w stylu północnego neorenesansu w latach 1886-1889,  a park rozwój w kierunku założenia naturalistycznego. Przeprowadzono również prace melioracyjne. W ten sposób dotychczasowa siedziba von Sierstorpffów została przekształcona w bogatą ordynację. W 1915 roku posiadłość frączkowską przejął drugi syn Harre'go - Joseph Maria Kaspar. Powierzchnia jego majątku w 1917 roku wynosiła 735 ha, a dochód 11802 marki. W dni 25 czerwca 1925 roku hrabia Joseph ożenił się z hrabianką Heleną von Praschma urodzoną w Rogau 7 sierpnia 1901 roku. Za namową małżonki Graf von Francken-Sierstorpff zgodził się na kolejną przebudowę pałacu. Projekt przebudowy wykonała sama hrabina. Na jego podstawie w latach 1935-1936 zmodernizowano budynek, nadając mu charakter wiejskiej posiadłości. Niejako wizytówkę tych zmian jest zachowany do dziś, niewielki kominek znajdujący się w rokokowym salonie na parterze, z herbami rodowymi hrabiostwa.

Druga wojna światowa niewiele zmieniła w życiu rodu von Francken-Sierstorpffów. Przełom nastąpił dopiero 16 marca 1945 roku, kiedy hrabiostwo zostało zmuszone do ewakuacji przed nadciągającymi wojskami radzieckimi. Wraz z nimi wieś opuściła ludność pochodzenia niemieckiego. Gdy po przejściu wojennej fali część z byłych mieszkańców powróciła na te tereny, została zarówno wieś Frączków jak i pałac zupełnie zdewastowany. Do takiego stanu przyczynili się głownie żołnierze Armii Czerwonej i szabrownicy, którzy niszczyli i kradli wszystko co nosiło niemieckie ślady, bądź przedstawiało jakąkolwiek wartość materialną. W protokole z posiedzenia Gminnej Rady Narodowej w Nowakach, z 21-22 lutego 1949 roku, umieszczono informację, która najlepiej relacjonuje stan frączkowskiego pałacu po 1945 roku: "Budynek mieszkalny byłego właściciela tzw. Pałac jest zupełnie zniszczony, bez okien, drzwi, pieców, itp." Nowym właścicielem posesji po 1945 roku stał się skarb państwa. Jeszcze w tym samym roku Zarząd Nieruchomości Ziemskiej w Opolu postanowił częściowo wyremontować pałac i przeznaczyć go na mieszkania. Po prowizorycznym naprawieniu dachu zaczęto osiedlać przebywające na te tereny rodziny w ramach akcji przesiedleńczej. Brak szacunku ze strony władz i mieszkańców spowodował ciągłe pogłębianie się strat związanych z wcześniejsza dewastacją budowali i parku. W dobrym stanie zachował się jedynie stary folwark. Kilka lat później w dawnym pałacu utworzono przedszkole i niewielką kaplicę oraz gabinety lekarskie: internistyczny i dentystyczny. Sytuacja się polepszyła dzięki przeprowadzonym wówczas niewielkim remontom. Sytuacja zmieniła się całkowicie gdy w 1971 roku powstało na tym terenie Państwowe Gospodarstwo Rolne, początkowo z siedzibą w Nysie, a od 1973 roku we Frączkowie. W tym czasie dokonano kapitalnego remontu pałacu i uporządkowano park. Pałac i park we Frączkowie przez wiele lat kształtował życie kulturalne mieszkańców okolicznych wsi i pracowników PGR-u. W parku często odbywały się festyny, mecze piłki nożnej oraz wiele innych imprez towarzyskich. Aktualnie pałac wraz z otaczającym go parkiem jest własnością pani Marzeny Horwat-Natoli oraz pana Pina Natoli. Po ukończeniu trawjących 3-lata prac remontowych, pałac został zaadaptowany na ośrodek szkoleniowo-konferencyjny wraz z hotelem i restauracją, podczas gdy park pełni rolę rekreacyjną. 






















































Umieszczone zdjęcia wykonano: kwiecień 2011