KĘTRZYN

http://polskiemiastawfotografii.blogspot.com/2010/10/ketrzyn.htmlKętrzyn
miasto w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba powiatu kętrzyńskiego.

Kętrzyn leży na ziemiach plemienia Bartów. Najazdy krzyżackie doprowadziły do spalenia istniejących grodów, a mieszkańców, którzy przyjęli chrzest, przesiedlano. Pozostałą ludność mordowano, wsie i grody palono. Dopiero w 1329 zbudowano strażnicę krzyżacką na zgliszczach grodu o pruskiej nazwie Rast. W pobliżu już w 1330 rozpoczęto budowę kościoła św. Katarzyny (rozebrany w XIX wieku). Walki z wojskami litewskimi dowodzonymi przez książąt Olgierda i Kiejstuta, doprowadziły do zniszczenia strażnicy w 1345 r. Zakon krzyżacki już w 1350 zdołał odbudować osadę, rozpoczął budowę murów obronnych. Prawa miejskie zostały nadanie w dniu 11 listopada 1357 przez Henninga Schindekopfa przez lokację na prawie chełmińskim. Wójtem-zasadźcą został Henryk Padeluche. W obrysie murów od strony południowej wybudowano warowny kościół św. Jerzego i zamek krzyżacki. Miasta bronić miało 13 baszt, w murach zbudowano dwie bramy: Wysoką, Młyńską i furtę Wodną. W czasie funkcjonowania państwa krzyżackiego, Kętrzyn (niem. Rastenburg, pol. Rastembork) był siedzibą prokuratora. W historii Rastenburga było ok. 40 prokuratorów, z których dwóch pełniło później funkcję wielkiego mistrza krzyżackiego. Po bitwie grunwaldzkiej prokuratorzy rastenburscy podlegali bezpośrednio wielkim mistrzom krzyżackim i posiadali uprawnienia komturów w zakresie lokacji wsi. Mieszczanie buntując się przeciwko rządom zakonnym w 1440 r. przystąpili do Związku Pruskiego. Posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi zostało wypowiedziane w 1454, mieszczanie opanowali zamek, prokurator zakonny Wolfgang Sauer został uwięziony, a kilka dni później (17 lutego) utopiony w pobliskim Stawie Młyńskim. Sprawa ta została nagłośniona przez Krzyżaków, jako jeden z argumentów za delegalizacją Związku Pruskiego. Na mocy rokowań polsko-krzyżackich wielki mistrz zgodził się na amnestię dla mieszczan pod warunkiem poddania grodu ponownie władzy krzyżackiej. Po wojnie trzynastoletniej Kętrzyn pozostał w granicach Prus Zakonnych. Dopiero po utworzeniu w 1525 r. Prus Książęcych nastąpił szybki rozwój miasta, zahamowany wojną ze Szwecją. W dniach 20-21 czerwca 1807 roku w mieście ze swoją dywizją poznańską stacjonował gen. Jan Henryk Dąbrowski. W okresie II wojny światowej w gierłoskim lesie nieopodal miasta pobudowano kwaterę Hitlera – Wilczy Szaniec. Bombardowanie w 1942 i walki w 1945 doprowadziły do bardzo poważnych zniszczeń miasta. Zamek i zabudowa staromiejska miasta zostały spalone przez żołnierzy Armii Czerwonej (zniszczeniu uległo ok. 40 proc. miasta). W 1946 miejscowość została włączona do nowo powstałego województwa olsztyńskiego na terenie powojennej Polski. Niemieckojęzyczna ludność miasta została wysiedlona do Niemiec. Początkowo miasto nosiło historyczną nazwę Rastembork[6], ale rozważano także nazwę Raściborz i Raścibórz, ostatecznie jednak 7 maja 1946 roku nadano miastu nową nazwę Kętrzyn[8] od nazwiska Wojciecha Kętrzyńskiego, historyka z XIX wieku walczącego z germanizacją Mazur. Po wojnie siedziba gminy Biedaszki.

Ratusz - budynek mieści się przy placu Piłsudskiego. Został wybudowany w stylu eklektycznym w latach 1885-1886 z inicjatywy burmistrza Wiewiórowskiego. Jest to budowla z czerwonej cegły, trzykondygnacyjna. Do 1997 był nieprzerwanie siedzibą władz miejskich. Obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego oraz Punktu Informacji Turystycznej i Promocji Miasta Kętrzyn.


Fara św. Jerzego jest wyjątkową budowlą. Wystarczy spojrzeć na jej potężne mury, by domyślić się ich militarnego przeznaczenia. Tak niegdyś było. Sam kościół u podstawy ma średniowieczne mury obronne. Przy jego wznoszeniu w drugiej połowie XIV wieku wykorzystano ich fragment z potężną czworoboczną wieżą (obecnie wyższa wieża kościoła). W początkowej fazie był to kościół-zamek obronny. Do dziś nie zatracił swych surowych cech. Mur zewnętrzny od strony południowej i częściowo zachodniej pochodzi jeszcze z końca XIV wieku. Niezwykłe w zabudowie kościoła są sklepienia kryształowe wykonane na początku XVI wieku przez gdańszczanina Matza. Pracę mistrz z Gdańska ukończył w 1515 roku. W kościele znalazła się nawet tablica z informacją o wykonawcy i sposobie zapłaty, ale zaginęła. Świątynia do 1945 roku była użytkowana przez luteran. Po tej dacie znalazła się we władaniu katolików. Z ciekawych zabytków we wnętrzu warto odnotować manierystyczną ambonę z 1594 roku. Kilka epitafiów z tego kościoła znajduje się w Muzeum Warmii i Mazur.




Cerkiew św. Bazylego Wielkiego - grekokatolicy zostali przesiedleni z zachodniej Ukrainy w 1947 roku w ramach akcji "Wisła". Początkowo mieszkali tylko we wsiach, ale z biegiem czasu osiedlali się w miastach. W Kętrzynie nabożeństwa odbywały się w kościele ewangelickim, w tym czasie budowano cerkiew. Początek budowy to rok 1989 kiedy to w Kętrzynie powstała parafia greckokatolicka p.w. św. Bazylego Wielkiego. Cerkiew została oddana do użytku w 1997 roku, a uroczystego poświęcenia dokonał metropolita warszawsko - przemyski ks. Iwan Martyniak.

Pomnik polskiego historyka Wojciecha Kętrzyńskiego stoi przy Placu marszałka Józefa Piłsudskiego. Pomnik wzniesiono w 1978 roku, upamiętniając w ten sposób wybitnego historyka i poetę. Na murowanym obelisku zamontowano pamiątkowe płyty przedstawiające wizerunek Wojciecha Kętrzyńskiego, herb miasta z datą założenia oraz wyrytym wierszem poety. W 1946 roku nazwę miasta Rastembork zmieniono na Kętrzyn - pochodzącą od nazwiska historyka.

Zamek krzyżacki - budowa zamku rozpoczęła się w tym samym okresie co budowa kościoła św. Jerzego czyli pomiędzy rokiem 1360 a 1374. Zamek został zbudowany na planie kwadratu i początkowo posiadał trzy skrzydła zbudowanym wokół dziedzińca. Otoczono go murem obronnym z trzema basztami oraz bramą wjazdową od strony miasta. W północnym skrzydle umieszczony był refektarz, kaplica oraz mieszkania krzyżackiego urzędnika - prokuratora. W zamku oraz w folwarku, który do niego przylegał mieściły się m.in.: kuchnia, browar, młyn, piekarnia, spichlerz, spiżarnia, zbrojownia, prochownia, kaplica a także więzienie. Zamek stanął w południowo-wschodnim narożu miasta, jako trójskrzydłowy obiekt, zamknięty od strony zachodniej ścianą kurtynową z bramą. Skrzydła zamku od strony dziedzińca obiegał drewniany krużganek, na dziedzińcu stała studnia. Najważniejszą częścią zamku było jego skrzydło północne. Pozostałe skrzydła pełniły funkcje gospodarcze. Pod koniec XIV wieku zamek został otoczony murami z bramą przejazdową od strony miasta. Warownia nie miała charakterystycznej dla budowli krzyżackiej wieży i przedzamcza. Spiętrzenie rzeki Guber utworzyło Staw Młyński (zasypany w 1910) osłaniający zamek od strony południowej. Od wschodu zamek chroniony był fosą, którą płynęła woda z jeziora położonego na północ od miasta. Zamek w XVII wieku był wielokrotnie przebudowywany. W 1945 roku spłonął. W latach 1962-1967 mury zamku zostały zrekonstruowane na podstawie zachowanych rycin z XIX wieku. Wnętrza są współczesne i dostosowane do potrzeb znajdujących się w nim: Muzeum i Biblioteki. Organizatorem Muzeum w Kętrzynie była Zofia Licharewa.



























Pozostałości po kętrzyńskim młynie, który spłonął w ostatnich dniach marca 2016 r.

Inne zdjęcia zrobione w Kętrzynie.





Umieszczone zdjęcia wykonano: lipiec 2016