Nowemiasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowe.
Nowe to niewielka miejscowość położona na wysokim brzegu Wisły, na granicy Pojezierza Starogardzkiego i Borów Tucholskich. Pod względem etniczno-kulturowym należy ono do Kociewia. Nazwa miasta wywodzi się ze średniowiecza, kiedy to zwało się po łacinie Novo Castro czyli Nowy Gród, przypuszczalnie w opozycji do pobliskiego Starogardu lub jako wyraz założenia nowego grodu na miejscu wcześniejszego. Pierwsze ślady stałego osadnictwa pochodzą z okresu neolitu. W okresie rzymskim istniała tu przeprawa wiślana obok szlaku Bursztynowego. To korzystne położenie komunikacyjno-handlowe przez wieki stymulowało rozwój osady i miasta. Przypuszczalnie pierwsze grodziowisko nowskie znajdowało się na końcu I tysiąclecia n.e. na tzw. Garbuzach. Upadło ono wraz z podbojem Pomorza przez Piastów. Po podziale dzielnicowym Pomorze odzyskiwać zaczęło swą autonomię i w 2 połowie XII w. założono tu nowy gród. Po raz pierwszy występuje on w źródłach pisanych w 1266 roku jako miejsce śmierci księcia Świętopełka i późniejszej potyczki z Krzyżakami. W 1277 roku Nowe stało się udokumentowaną siedzibą kasztelanii, w 1282 roku osadzono tu pierwszych na niekrzyżackim Pomorzu franciszkanów. Świadczy to o tym, że osada miała wówczas wyraźnie miejski, lecz przedlokacyjny charakter. W okresie rządów czeskich Nowe, jako miasto prywatne, oddane zostało Potężnemu rodowi Święców. Zdobyte i zniszczone przez Krzyżaków, w 1301 roku od nich uzyskało prawa miejskie chełmińskie. Odbudowane zostało w drugiej połowie XIV w. częściowo na planie dawnej owalnicy pomorskiej (zbieg czterech ulic ku dawnej Bramie Grudziądzkiej), częściowo na planie regularnym (kwadratowy rynek i prostopadłe ulice). Miasta broniły mury obronne o długości 1000 m, z szesnastoma wieżami; fosa oraz dogodne położenie na wysoczyźnie nadwiślańskiej. Podczas trzynastoletniej wojny z Krzyżakami (1454-1466) chorąży poznański Mikołaj Tomicki (późniejszy ojciec Piotra Tomickiego podkanclerza koronnego) zasłynął w 1460 r. jako mąż dzielny, który na czele swej chorągwi twierdzę Neuenburg (dziś Nowe) nad Wisłą pod Zakonem Krzyżackim z chwalebną sztuką wojenną zdobył. Lecz około 1462 r. Polacy utracili tą twierdzę na rzecz przeciwnika a ponownie ją odbił Piotr Dunin burgrabia krakowski w 1465 r. Nowe na mocy postanowień II Pokoju Toruńskiego stało się częścią Prus Królewskich, siedzibą lokalnych starostów. W XVI w. Nowe przeżywało okres prosperity związanej z handlem zbożem. Jednakże wojny szwedzkie i towarzyszące im zarazy spowodowały wyludnienie z niszczenie miasta. W XVIII w. Nowe straciło swe dawne znaczenie w 1772 roku przeszło pod zabór pruski. W 1920 roku stało się na powrót częścią Rzeczypospolitej Polski. Okres międzywojenny to czas krzepnięcia nowego obrazu gospodarczego miasta, związanego z meblarstwem opartym o lokalny surowiec. Pomimo niespokojnych losów miasta, pozostało w Nowem wiele zabytków świadczących jego dawnej świetności.
Fara pw. św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty – kościół budowany około 100 lat, począwszy od połowy XIV w., przypuszczalnie w miejscu wcześniejszej, drewnianej świątyni. Halowy gotyk pomorski z przesklepionym prezbiterium i 3 nawami, niegdyś kryty drewnianym stopem. Charakterystyczna bocznie ustawiona wieża i bogato zdobione szczyty. W XVI w. na krótko protestancki. W latach 1911-1914 rozbudowany, podczas zakładania sklepień nawowych odnaleziono pozostałości bogatych malowideł ściennych, częściowo zachowane. Obecny wystrój wnętrz barokowo-rokokowo, w dużym stopniu oryginalny.
Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe – to dawny kościół franciszkański z kryptą z ok. 1311 roku i średniowiecznym prezbiterium. W XVI w. przejęty przez protestantów, w latach 1604-1821 bernardyński. Przejęty przez protestantów i odbudowany w stylu neogotyckim (nawy) z dodaniem wieży. Po II wojnie światowej zdewastowany. Od końca lat 70. świątynia katolicka. Ołtarz główny z zaadoptowanej kompozycji XVI-wiecznej „Ukrzyżowanie”
Zamek został zbudowany w połowie XIV wieku. przez zakon krzyżacki na miejscu pomorskiego kasztelu. Mieści się przy północno-wschodnim narożniku murów miejskich. Niegdyś wschodnie skrzydło główne i północne pomocnicze, uzupełnione murami i wieżami. Po 1465 roku siedziba starostów nowskich, mocno zdewastowany podczas wojen szwedzkich. Po I rozbiorze, w 1787 w znacznym stopniu rozebrany przez władze pruskie, zachowane skrzydło główne przekształcono w zbór ewangelicki (wyburzono stropy). Potem było magazynem i remizą. W końcu lat 70. XX wieku rozpoczęto jego adaptacje na obiekt upowszechniania kultury, zakończoną w 1992 roku. Obecnie siedziba Centrum Kultury "Zamek".
Umieszczone zdjęcia wykonano: lipiec 2013