Ostrów Wielkopolskimiasto w województwie wielkopolskim, na Wysoczyźnie Kaliskiej, nad Ołobokiem, siedziba powiatu ostrowskiego i gminy wiejskiej Ostrów Wielkopolski.
W dokumentach pisanych Ostrów Wielkopolski pojawił się na pocz. XV w. Nazwa miasta to archaizm oznaczający wyspę, kępę wśród mokradeł. Historia straży pożarnej zaczęła się w Ostrowie, kiedy Fr. Bieliński wydał rozporządzenie „Porządek ogniowy miasta Ostrowa”. Do II rozbioru Polski (1793) Ostrów leżał w powiecie kaliskim dawnego województwa kaliskiego; w latach 1795–1807 leżał w departamencie kaliskim Prus Południowych, zaś od 1807 do kongresu wiedeńskiego (1815) w departamencie kaliskim Księstwa Warszawskiego. Po utworzeniu Królestwa Polskiego (1815) Ostrów znalazł się poza granicami państwa polskiego. Na północno-wschodnich obrzeżach obecnego Ostrowa ok. X w. znajdował się niewielki gród obronny. Miasto otrzymało prawa miejskie najpóźniej w roku 1404. Do początków XVIII w. nie rozwijało się (pożary, wojny, siła okolicznych ośrodków). W 1711 mieszczanie zrezygnowali z praw miejskich[9]. Ostrów podniesiony został z upadku dzięki nowym właścicielom – Jan Jerzy Przebendowski wyjednał u króla ponowną lokację miasta, połączoną tym razem z wydaniem licznych przywilejów. W 1714 Marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński potwierdził stare przywileje i nadał nowe. Radziwiłłowie byli patronami i fundatorami wielu przedsięwzięć w mieście. Impulsem rozwojowym było także umiejscowienie w Ostrowie węzła kolejowego. W okresie zaborów oraz podczas obu wojen światowych w mieście działał ruch narodowy. Szczególnym epizodem w jego dziejach jest Republika Ostrowska – bezkrwawy przewrót w listopadzie 1918, w wyniku którego Polacy przejęli władzę w mieście. W latach międzywojennych liczba mieszkańców zwiększyła się dwukrotnie, powstało wiele okazałych budynków, nowe zakłady przemysłowe (Fabryka Wagon). W czasie II wojny światowej w Ostrowie znajdował się obóz pracy „wychowawczej” (Arbeiterziehungslager), jeden z pierwszych na terenach okupowanej Polski. Do czasu utworzenia podobnego obozu w Łodzi, miejsce umieszczania w nim łodzian. Po rozbiciu przez gestapo w 1941 struktur poznańskich Okręgu ZWZ jego siedziba została przeniesiona do Ostrowa. Ze względu na wartość dziedzictwa kulturowego, na obszarze miasta wyodrębniono objętą rejestrem zabytków strefę ochrony konserwatorskiej oraz strefy ochrony archeologicznej. Podlega ona ścisłej ochronie konserwatorskiej ze względu na szczególną wartość dobrze zachowanej struktury przestrzennej starego Ostrowa oraz konieczność jej rewaloryzacji (za Lokalnym Programem Rewitalizacji). W 2005 roku powołano stanowisko Miejskiego Konserwatora Zabytków. Podlegający ochronie układ urbanistyczny najstarszej części miasta pochodzi najpóźniej z początków XVIII wieku. Prawdopodobnie zawiera odniesienia do układu jaki Ostrów otrzymał przy lokacji (1404 lub wcześniej). Obejmuje:
- rynek na planie kwadratu z 5 (w przeszłości 4) wylotami ulic
- ulice zatylne (ul. Wiosny Ludów, d. ul. Żydowska) z ich charakterystyczną zabudową (oficyny, spichrze)
- sionki (ścionki), wąskie przejścia między kamienicami łączące place i ulice, ułatwiające komunikację w mieście, niegdyś zwiększające też bezpieczeństwo przeciwpożarowe.
Hotel Polonia z XIX w. - dzisiejszy Hotel Polonia znajdujący się w Rynku pod numerem 34 powstał w XIX wieku jako dom mieszkalny ówczesnego burmistrza Jana Gottlieba Wessela. Jeszcze w czasie zaboru pruskiego kamienica po przebudowie w stylu secesyjnym stała się Hotelem Pod Bialym Orłem. Nazwa ta, jak na owe czasy, była swoistą ciekawostką. Dzisiaj w kamienicy działa nadal hotel, ale nosi już inną nazwę. Jest tu również przemiła restauracja w której można dobrze zjeść.
Kamienica Pod Aniołem - kamienica przy Rynku oznaczona numerami 1 i 2, to jeden z najstarszych budynków w mieście. Czas jej powstania określa się na początek XIX wieku. Swą nazwę zawdzięcza figurze anioła umieszczonej w elewacji od strony Rynku. Obecnie w budynku funkcjonuje apteka o takiej samej nazwie.
Zabytkowe kamienice - kamienice z przełomu XIX i XX w. zbudowane w różnych stylach architektonicznych, eklektycznym, neobarokowym i historycznym, zlokalizowane są wzdłuż ulic Raszkowskiej, Wrocławskiej i wokół Rynku.
Pomnik pierwszego burmistrza - Stefan Rowiński (1875-1943) był w okresie 01.01.1919 - 30.03.1920 r. pierwszym burmistrzem miasta po odzyskaniu niepodległości. Na początku ubiegłego stulecia prowadził drukarnię, księgarnię oraz wydawał "Gazetę Ostrowską". W czasie II wojny światowej był delegatem rządu emigracyjnego na Wielkopolskę. Dzisiaj pomnik zasłużonego ostrowianina stoi na rynku przed ratuszem. Burmistrz siedzi przy stoliku nad filiżanką kawy spoglądając na swoje miasto.
Ostrowskie sionki - jedną z atrakcji Starego Miasta są wąskie uliczki rozdzielające kwartały kamienic, nazywane sionkami lub ścionkami, łączące ulice i place, usprawniające ruch pieszy. Budowano je z myślą o zwiększeniu bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz ułatwieniu ewentualnej ewakuacji mieszkańców.
Restauracja PARIS w rynku.
Inna ciekawa restauracja w rynku.
Konkatedra św. Stanisława Biskupa Męczennika - zwana farą, druga pośród katedr i konkatedr polskich, wybudowana w stylu neoromańskim. Położona jest w Śródmieściu, przy pl. Stefana Rowińskiego, otoczona kompleksem zabytkowych budynków parafii. Konkatedra jest czteroprzęsłową i trójnawową bazyliką z transeptem. Zbudowana z czerwonej, półklinkierowej cegły, dekoracje powstały z białego piaskowca. U zbiegu transeptu i nawy znajdują się rzygacze w postaci smoków. Rozbudowane, zakończone trójbocznie prezbiterium otoczone jest wieńcem absyd połączonych korytarzem i pokrytych stożkowymi dachami. Jego ośmioboczna bryła zwieńczona jest dachem ostrosłupowym. W nawach i transepcie zastosowano sklepienie krzyżowe, a w prezbiterium konchowe z lunetami. Wieża położona jest asymetrycznie, w przedniej części kościoła. Liczy 55 metrów wysokości. Zakończona jest spiczastym, czteropołaciowym dachem. Kościół był budowany na podmokłym gruncie więc wylano pod niego metrowej grubości płytę betonową, a pod samą wieżę wbito, na głębokość 8 metrów, 200 pali. Masywne fundamenty były pomyślane na grobowiec rodziny Radziwiłłów herbu Trąby. Fasada z portykiem, rozetą wypełnioną witrażami oraz z kompozycją arkadowych wnęk. Portyk z piaskowca posiada kolumnadę oraz tympanon, na którym znajduje się płaskorzeźba Władysława Marcinkowskiego Zwiastowanie. Pod kolumnadą ustawione jest inne dzieło tego autora, pochodząca ze Starego Cmentarza rzeźba nagrobna Pielgrzym, wyrzeźbiona w piaskowcu w roku 1890.
Kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski i ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy tzw. Mały Kościółek, umiejscowiony w Śródmieściu, przy ulicy Królowej Jadwigi. Najstarszy zachowany w całości budynek w mieście. Kościół jednonawowy z wieżą. Nawa z zewnątrz drewniana, szachulcowa, z dwuspadowym dachem, krytym dachówką, wewnątrz murowana. Wieża neoromańska z wejściem z boku, z barokowym hełmem. Wyposażenie wnętrza utrzymane jest w stylu późnobarokowym. Na bokach nawy znajdują się, typowe dla kościołów ewangelickich z epoki, wsparte na drewnianych filarach, podwójne empory. Na elementach tych empor można znaleźć barokową ornamentykę (m.in. Mariogram), ażurową dekorację snycerską (Chrystogram). Chór wsparty jest na dwóch rzędach filarów. Świątynia przesklepiona jest drewnianym stropem z fasetą i kasetonami. Ołtarz, przesunięty w głąb prezbiterium, pochodzi z 1778 roku, wykonany z drewna, utrzymany jest w stylu barokowym. W jego wnętrzu znajduje się, wstawiona po 1945 roku w miejsce oryginalnego Chrystusa w Ogrójcu drewniana rzeźba Matki Boskiej. Na wyposażeniu kościoła znajduje się także barokowa chrzcielnica w kształcie anioła trzymającego czarę.
Nowa synagoga - synagoga ulokowana w Śródmieściu Ostrowa Wielkopolskiego, przy ulicy Raszkowskiej 21, na północnym skraju dawnej dzielnicy żydowskiej. Obecnie jest to jedyna w Polsce zachowana wielkomiejska synagoga w niegdyś bardzo powszechnym stylu mauretańskim. Uważana za najcenniejszy zabytek architektury sakralnej miasta.Okazały budynek utrzymany jest w stylu mauretańskim, zwanym też pseudomauretańskim, powstałym na bazie zasadniczo muzułmańskiego stylu ukształtowanego w Afryce Północnej i Hiszpanii. Wybór takiego stylu miał na celu podkreślenie orientalnego pochodzenia społeczności żydowskiej. Obecne są też naleciałości architektury typowo dziewiętnastowiecznej (neorenesansowej) i stylu bizantyjskiego. Swoją dekoracyjną koncepcją nawiązuje do wielkich synagog w Berlinie i Budapeszcie. Budynek jest szeroki, masywny, z dwiema wieżami położonymi w narożnikach dłuższego boku od strony północnej.
KURIER OSTROWSKI - siedziba w zabytkowej kamienicy.
Historia straży pożarnej zaczęła się w Ostrowie, kiedy Fr. Bieliński wydał rozporządzenie „Porządek ogniowy miasta Ostrowa”. Strażnica z lat 20 XX w. przy ul. Staszica.
II Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Stanisława Reymonta - jedna z najstarszych szkół średnich w dawnym Księstwie Poznańskim, druga w Ostrowie, swoją historią sięgająca połowy XIX w.II Liceum Ogólnokształcące znajduje się w Śródmieściu, przy ulicy „krótkiej” Wrocławskiej, przy jej skrzyżowaniu z ulicą Chopina, naprzeciw Parku Emilii Sczanieckiej. Szkoła wybudowana została w latach 1910–1911 w stylu wczesnego modernizmu z elementami neorenesansu i secesji. Poszczególne części: korpus główny, skrzydła, willowy aneks z mieszkaniem dyrektorskim tworzą nieregularną bryłę budynku, nakryte są dwuspadowymi, przenikającymi się dachami. Elewacja pokryta jest tynkiem drapanym. Szkoła posiada liczne ryzality, wykusze, balkony, rzeźby, płaskorzeźby. W auli znajdują się witraże, natomiast w głównym korpusie budynku umiejscowiona jest loggia. Obiekt posiadał niegdyś także płytki ogródek zlikwidowany przy poszerzaniu ulicy Chopina. Późniejsze przebudowy wnętrza zatarły częściowo dawną funkcjonalność wnętrz oraz auli (uznawanej niegdyś za salę o najlepszej w Ostrowie akustyce). Elewację odrestaurowano w roku 2006. W szkole znajdują się pamiątkowe tablice ku czci Emilii Sczanieckiej, Eleonory Bojdzińskiej, Marii Bojarskiej oraz uczennic poległych w latach II wojny światowej.
Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy ulicy Wysockiej, ukończony w 1991 roku, postmodernistyczny.
Park Miejski - park znajduje się w śródmieściu. Powierzchnia wynosi 60.292 km2. Został założony w 1942 roku. Przy jego zakładaniu zatrudnione były więźniarki z hitlerowskiego obozu pracy. Dziś pełni funkcje rekreacyjne i wypoczynkowe. Co roku organizowane są w nim różne festyny i koncerty. Znajduje się w nim staw z wyspą. W parku spotkamy: pomniki przyrody (Lipa srebrzysta i klon srebrzysty), jabłonie ozdobne i inne gatunki drzew i krzewów, a także wiewiórki, kaczki, jaskółki, sroki.
Od 15 października 2009 roku w parku stacjonuje lokomotywa. Waży 8 ton i pochodzi sprzed II wojny światowej. Została przeniesiona sprzed budynku Technikum Kolejowego, gdzie stała 25 lat.
Piaski-Szczygliczka - północna część miasta Ostrów Wielkopolski. Do lat 60 XX w. istniało tu (ale nigdy nie funkcjonowało) krematorium wybudowane przez hitlerowców dla obozu pracy przy ulicy Kościuszki. Obejmuje dawne osady Piaski (Sandkrug, na wschodzie), Stary i Nowy Staw (Altteich, Neuteich, środkowa część), Szczygliczka (Stieglitzka, na zachodzie) oraz obszar leśny Piaski (leśnictwo Nowy Staw). Administracyjnie część osiedla Wenecja. Powstały w latach 70 XX w. ośrodek wypoczynkowy. Kolej wąskotorowa, sztuczny zbiornik wodny Piaski-Szczygliczka, stanica harcerska, drzewa pomnikowe. W pobliżu (Wenecja - ul. Limanowskiego) motel i ośrodek jazdy konnej (z krytą ujeżdżalnią) Borowianka.
Na terenie Parku znajduje się zbiornik rekreacyjny o powierzchni 30,5 ha, powstały w latach 1974-1978 na odnodze niewielkiej rzeki Ołobok.
Spacer po ulicach Ostrowa Wielkopolskiego i zlot samochodów zabytkowych.
Umieszczone zdjęcia wykonano: lipiec 2010, listopad 2012, kwiecień i lipiec 2013, kwiecień 2014, kwiecień 2015