PIEKARY (pow. krakowski)

Piekary
wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki.


Wieś opactwa benedyktynów tynieckich w powiecie proszowickim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krakowskiego. Piekary znajdują się na lewym brzegu Wisły na dużej równinie zaliczanej do mezoregionu zwanego Obniżeniem Cholerzyńskim w obrębie makroregionu Bramy Krakowskiej. W miejscu tym Wisła dokonuje przełomu przepływając przez Bramę Tyniecką. W skład tej bramy wchodzą Skałki Piekarskie znajdujące się na wzgórzu Stróżnica zwanym też Gołąbcem i Wzgórze Klasztorne, na którym zbudowano Opactwo Benedyktynów w Tyńcu. Na dwóch Skałkach Piekarskich (na Okrążku i Kozierówce) odkopano pochodzące ze środkowego paleolitu ślady osadnictwa neandertalskiego człowieka, datowane na 120, 55 i 30 tysięcy lat. Najstarsze zabytki sprzed 120 tys. lat to krzemienne odłupki narzędzi aszelskich lub mustierskich. Dokładne nazwy powyższych archeologicznych stanowisk to: „Jaskinia na Okrążku”, „stanowisko przed Jaskinią Jama”, „Jaskinia na Gołąbcu”. Stanowiska badane i opisywane już w 1881 roku[7]. „Jaskinia nad Galoską” przedstawiająca komorę obszerną mającą szerokości do 10 metrów i na 8 metrów w skale zagłębioną z bocznym w głębi jej korytarzem 5 metrów długim, zamulona była do wysokości 1,5 m od dna. We wsi znajduje się także Liceum Ogólnokształcące „Radosna Nowina 2000”. Na terenie Centrum Edukacyjnego znajduje się również kościół, hala sportowa oraz basen. W miejscowości funkcjonuje też klub piłkarski LKS Tęcza Piekary.

Pałac - wybudowano na miejscu wcześniejszego dworu należącego do rodziny Żeleńskich. Majątek po matce Antoninie z Żeleńskich odziedziczył Alfred Milieski i w latach 1857-1865 wybudował XIX-wieczny we wloskim stylu neogotyckim z elementami neorenesansu zespół pałacowo-parkowy według projektu Filipa Pokutyńskiego. Pałac ma kilka małych wieżyczek, które są elementami architektonicznymi i jedną ośmioboczną wieżę widokową do której można było wejść z każdej kondygnacji budynku. Pierwsi właściciele w tej wieży trzymali najcenniejsze przedmioty i kosztowności. W 1934 Witold Milieski mając olbrzymie długi powstałe w wyniku hulaszczego życie jego synów sprzedał majątek rodzinie Braunów. W latach II wojny światowej pałac był siedzibą władz niemieckich, na mocy reformy rolnej z 1944 po wojnie majątek Braunów upaństwowiono pierwotnie mieściła się w pałacu szkoła, a później szpital. W 1995 gmina Liszki sprzedała pałac osobom prywatnym z naruszeniem jak się okazało prawa, spadkobiercy poprzednich właścicieli rodzina Braunów zaskarżyła ta decyzję do sądu toczy się ona przed sadem w Krakowie do dziś. Obiekt wraz z zabudowaniami dworskimi pozostałościami spichlerza i oranżerii i parkiem wpisany został do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. Pałac w Piekarach jest budowlą nieregularna, częściowo jednopiętrową, częściowo dwupiętrową, podpiwniczoną, fasadą zwróconą na północ, z ośmioboczną wieżą w narożu północno-wschodnim. Elewacje północna i wschodnia, potraktowane przez architekta jednakowo starannie, ożywione są pośrodku ryzalitami ujętymi smukłymi ośmiobocznymi wieżyczkami, podobne wieżyczki (lub wieżyczki nadwieszone) występują na narożach pałacu przyczyniając się do nadania mu malowniczej sylwety. Otwory są prostokątne (na parterze zamknięte łukiem odcinkowym) z typowymi prostymi nadokiennikami załamanymi prostopadle ku dołowi. Łuk ostry architekt zastosował tylko w okienkach wieży. Wszystkie elewacje wieńczy krenelaż. Bryłę pałacu wzbogacają ponadto tarasy w elewacji północnej i wschodniej przeznaczone do podziwiania rozległego widoku na Wisłę i opactwo tynieckie.















Zabytkowa figura maryjna przy wjeździe do pałacu



Spacer nad Wisłę i widok z Piekar na Opactwo benedyktyńskie w podkrakowskim Tyńcu oraz na okolicę.






























































Piekary widziane z Tyńca.



Umieszczone zdjęcia wykonano: listopad 2015