Kwidzynmiasto w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn, położone nad rzeką Liwą, prawym dopływem Nogatu, 5 km od Wisły, siedziba władz powiatu.
Pomezańskie grodzisko o nazwie Kwedis (w zapisach kronikarskich wymieniana jako Quedin, Queden) istniało w XI wieku. Najprawdopodobniej zostało zniszczone podczas walk toczonych na tych terenach. Osada, została ponownie założona przez zakon krzyżacki w 1233 r. Gród otrzymał prawa miejskie po lokacji na prawie chełmińskim w 1233 lub 1235 roku. Miasto zostało zniszczone podczas walk prusko - krzyżackich w 1243 roku. Odbudowane przez Krzyżaków. W latach 1285 - 1587 stolica biskupstwa pomezańskiego. Ponowna lokacja miasta miała miejsce w 1336 roku, od tego roku oficjalna nazwa miasta brzmiała Marienwerder. W 1440 roku powstał tu Związek Pruski. Po wojnie trzynastoletniej (1466) pozostał przy Prusach jako polskie lenno. Od 1772 roku siedziba departamentu, od 1818 regencji w prowincji Prusy Zachodnie. W 1920 roku odbył się tutaj plebiscyt, w wyniku którego pozostał w granicach Niemiec, tym razem jako siedziba regencji zachodniopruskiej w Prusach Wschodnich. W 1930 roku miało miejsce nad Marienwerder niecodzienne zdarzenie. Dnia 24 sierpnia 1930 r. mieszkańcy miasta mogli być świadkiem historycznego przelotu nad miastem sterowca "LZ-127 Graf Zeppelin." Był to prawdopodobnie jeden z wielu, pokazowych lotów które sterowiec wykonywał w tym okresie po Niemczech. W roku 1935 zlikwidowano cmentarz żydowski przy ulicy Grudziądzkiej. 30 stycznia 1945 roku opustoszały Kwidzyn został zajęty bez walki przez Armię Radziecką i zamieniony w szpital polowy dla ok. 20 tys. rannych. Rosjanie, opuszczając miasto, spalili zabytkowe Stare Miasto wraz z ratuszem. Od 1945 roku w granicach Polski. W Kwidzynie zachowała się spora część autochtonicznej ludności polskiej, jednak większą część mieszkańców stanowili repatrianci z Grodna. Po przejęciu miasta przez administrację polską wypalone kamienice zostały rozebrane, a uzyskane w ten sposób cegły zostały wykorzystane do odbudowy Warszawy.
Katedra św. Jana Ewangelisty - (od 1993 konkatedra diecezji elbląskiej i siedziba kapituły kwidzyńskiej) – gotycki kościół z XIV wieku. Trójnawową, murowaną z cegły katedrę wzniesiono w latach 1310-1360 na planie wydłużonego prostokąta. Jest to największy obiekt sakralny na terenie powiatu kwidzyńskiego. Przy południowym portalu znajduje się kruchta wykonana w stylu romańsko-gotyckim z gotlandzkiego kamienia wapiennego - pozostałość wcześniejszej świątyni. Patronami katedry są Najświętsza Maria Panna oraz św. Jan Ewangelista, którego wizerunek widnieje na mozaice umieszczonej nad południowym wejściem do świątyni. Mozaikę ufundował najprawdopodobniej biskup Jan Monch w 1380 r. Malowidła pod oknami naw bocznych tworzą cykl 24 scen z życia Jezusa i Maryi oraz innych świętych (m.in. Kuszenie Chrystusa, Zaśnięcie Maryi, wizerunki św. Jana Ewangelisty, św. Krzysztofa, św. Mikołaja, świętych Kosmy i Damiana). Malowidła o dużej wartości znajdują się też na chórze wschodnim. Są to 22 freski wykonane około 1520 r. Przedstawiają trzech wielkich mistrzów krzyżackich, Marię z Dzieciątkiem, św. Jana i siedemnastu biskupów pomezańskich. W kościele warto obejrzeć także tron biskupi z początku XVI w. fundacji biskupa Dobenecka, ołtarz barokowy z lat 1690-1695, konfesjonał z 1716 r. oraz dwa dzwony z XVI w.
Zamek zaczęto budować ok. 1233, ukończono w drugiej połowie XIV w. Skrzydła południowe i wschodnie zostały rozebrane w końcu XVIII w., od tego czasu wnętrza kilkakrotnie przebudowywano na potrzeby urzędów, a w latach 1855-1875 budowlę poddano rekonstrukcji. Obecnie mieści się tutaj muzeum. Zamek na przestrzeni dziejów był wielokrotnie przebudowywany, w zależności od różnych czynników był rozbudowywany i częściowo rozbierany. W czasie swego największego rozwoju (między XVI a XIX wiekiem) stanowił on czteroskrzydłowy, regularny kompleks z krużgankowym dziedzińcem wewnętrznym. W narożach rozbudowano regularne czteroboczne wieże, zwieńczone strzelistymi czterospadowymi dachami. Wyjątkiem pozostała wysoka (59m) wieża znajdująca się w południowo-wschodnim narożu, będąca jednocześnie dzwonnicą katedry. Na przełomie XVIII i XIX wieku zamek został częściowo rozebrany przez władze pruskie. Demontaż objął dwa skrzydła: wschodnie (przylegające do katedry) i reprezentacyjne skrzydło południowe (znajdujące się od strony starego miasta), w którym znajdował się między innymi refektarz biskupi. Od tego czasu zamek stracił swą zamkniętą, regularną formę. Charakterystycznym elementem zamku jest największa na terenie państwa krzyżackiego wieża sanitarno-obronna gdanisko - usytuowana w odległości 55 metrów od zachodniego skrzydła zamku na najniższych terasach doliny wiślanej. Gdanisko jest połączone z głównym korpusem zamku najdłuższym na świecie gankiem wspartym na pięciu wysokich arkadach o wysokości kilkunastu metrów. Od północy znajduje się wieża studzienna połączona dwiema arkadami z zamkiem, potocznie nazywana małym gdaniskiem.
Gdanisko (dansker, danzker) – jeden z elementów architektonicznych średniowiecznych przede wszystkim krzyżackich zamków warownych, występujący w formie wykusza lub wieży usytuowanej na zewnątrz linii murów obronnych i połączonej z zamkiem krytym, biegnącym na wysokości pierwszego piętra, gankiem, określanym też galerią, który miał formę krytego przejścia wspartego na arkadach). Gdanisko mogło pełnić funkcję wieży ustępowej (latryny). Gdanisko budowano tak, by wszystkie nieczystości ze znajdujących się w nim szaletów spadały do fosy. Było włączone w system obronny zamku, w niektórych przypadkach spełniając rolę dodatkowej wieży, wysuniętej przed obwód obronny i wspomagającej obronę ze strony najbardziej wystawionej na atak. W nomenklaturze krzyżackiej gdaniskiem określano także wszelkie inne miejsca (np. wykusze latrynowe) służące spełnianiu swoich potrzeb fizjologicznych, z których odprowadzanie nieczystości zapewniała płynąca poniżej woda. Sporną kwestią jest etymologia nazwy wieży. Niektórzy uważają, jakoby nazwa była próbą poniżenia dobrego imienia Gdańska, które to miasto wielokrotnie sprawiało kłopoty i buntowało się przeciwko Krzyżakom. Inna teoria mówi o wpływach języka pruskiego, w którym dansk miało oznaczać "mokry, wilgotny".
Pozostałości murów obronnych - wzniesione zostały z cegły około 1336 roku. W średniowieczny układ murów obronnych wchodziło również 11 baszt oraz 3 bramy: Malborska, Grudziądzka, Wodna. Część umocnień zburzono w XVIII wieku, a bramy ostatecznie w 1823 roku.
Pałac Fermora - pałac wzniesiony na terenie średniowiecznego Przedzamcza w latach 1758 - 63 dla rosyjskiego gubernatora generała Fermora. Rozbudowywany w latach 1775 i 1798 wg. planów królewskiego architekta Davida Gilly i kwidzyńskiego asesora budowlanego Dühringa, który kierował przebudową. Powstał w jej rezultacie klasycystyczny gmach z fasada dekorowaną m.in. zachowaną do dziś płaskorzeźbą personifikującą urząd rejencji, sztuki piękne, naukę, zawody i rzemiosła. Ukończono przebudowy dopiero w roku 1804. W tym też czasie powstał sąsiadujący pałacyk wzniesiony dla potrzeb barona von Schleinitza, w roku 1809 przejęty przez państwo z przeznaczeniem na rezydencję prezydenta Rejencji. Gmach Rejencji przebudowywano też w wieku XIX. W trakcie II wojny światowej zniszczony, odbudowany w latach 50-tych dla potrzeb szkolnictwa. Budynek murowany z cegły ceramicznej, tynkowany, podpiwniczony, trój - i czterokondygnacjowy (ze względu na różnice w wysokości terenu), nakryty spłaszczonym dachem czterospadowym pokrytym blachą. Wzniesiony na rzucie czworoboku z prostokątnym dziedzińcem wewnętrznym, główne skrzydło z fasadą - od wschodu. Partia ryzalitu z bogatą dekoracją w postaci płaskorzeźbionego fryzu klasycystycznego z personifikacjami sztuk pięknych, zawodów i urzędu Rejencji umieszczonego nad parterem. Płaskorzeźba o wysokich walorach artystycznych pochodząca prawdopodobnie z warsztatu rzeźbiarza berlińskiego von Schadowa. Przed rokiem 1945 w pałacu urzędował Pałac generała Fermora, później Gmach Rejencji (Regierung). Obecnie w pałac jest Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2.
Pałac barona von Schleinitza - pałacyk powstał około roku 1804 dla potrzeb barona von Schleinitza, w roku 1809 przejęty przez państwo z przeznaczeniem na rezydencję prezydenta Rejencji. Wzniesiony w stylu klasycystycznym, rozbudowany w XIX wieku równocześnie z rozbudową Pałacu Rejencji. Budynek murowany z cegły ceramicznej, tynkowany, podpiwniczony, 1 i 1/2 kondygnacjowy, nakryty naczółkowym dachem z pokryciem ceramicznym (karpiówka), łącznik parterowy z dwuspadowym dachem krytym karpiówką, oficyna parterowa z czterospadowym, spłaszczonym dachem krytym papą bitumiczną na deskowaniu. Budynek na planie prostokąta z płytkimi ryzalitami od frontu i podwórza (północ - południe), przy narożniku południowo - zachodnim prostokątny łącznik stanowiący komunikację z prostokątnym budynkiem oficyny wzniesionym w jednej linii z łącznikiem. Pomiędzy budynkami od wschodu niewielki ogród. Przy łączniku od zachodu wysoki taras na planie prostokąta. Przed rokiem 1945 w pałacu była Rezydencja prezydenta Rejencji Kwidzyńskiej. Obecnie w pałac jest Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych.
Pałacyk (ul. Młynarska) w stylu eklektycznym przy ulicy Młynarskiej 2. Wzniesiony w latach 1875-1900 roku. Pałacyk murowany z cegły ceramicznej, tynkowany, podpiwniczony, jednokondygnacyjny z użytkowym poddaszem, nakryty dachem mansardowym, pokryty blachą. Wzniesiony na planie prostokąta. W elewacji frontowej, od zachodu dwukondygnacjowy ryzalit, nakryty mansardowym niskim dachem z lukarną.
Zameczek Biały Dwór Pozamcze - położony jest na skraju płaskowyżu górującego nad doliną Wisły. Strategiczny charakter miejsca, w sąsiedztwie dróg handlowych, zwłaszcza Szlaku Bursztynowego, został doceniony bardzo wcześnie - w okolicy znajdują się liczne pozostałości osadnictwa pruskiego oraz krzyżackiego. Pierwsze informacje pisane pochodzą z okresu podboju pruskiej Pomezanii przez zakon krzyżacki. Wiadomo, że w 1236 r. okoliczne ziemie otrzymał, za zasługi dla zakonu, Dytryk von Dypenow (Dietrich von Tyfenowe), szlachcic z Saksonii. To on założył m.in. wieś Tiefenau (Tyfenow), dzisiejsze Tychnowy. Do końca XV w., z małymi przerwami, większość okolicznych dóbr była w rękach osób związanych z tym rodem. Po rozpadzie państwa krzyżackiego (1466) i utworzeniu Prus Królewskich przeszły one w ręce polskie. Wiadomo, że na początku XVI w. właścicielem folwarku Bystrzec (Weisshof), dzisiejsze Podzamcze, był Jan Ulkowski, kasztelan elbląski. Jego córka Anna wyszła za Jerzego Sokołowskiego, wnosząc w posagu m.in. Bystrzec. I to właśnie on rozpoczął wznoszenie dworu w obecnym miejscu. Był to wówczas zapewne budynek tylko jednopiętrowy, ale w całości podpiwniczony, stojący na naturalnym wzniesieniu.
Umieszczone zdjęcia wykonano: lipiec 2013