Nowa Rudamiasto w województwie dolnośląskim, nad Włodzicą, w powiecie kłodzkim.
Nowa Ruda położona jest w Sudetach Środkowych, nad rzeką Włodzicą. Miejscowość powstała za czasów czeskiego króla Przemysława Otokara II na tzw. surowym korzeniu, tzn. w miejscu nie zasiedlonym w rejonie obecnego Miasta Dolnego. W 1337 miejscowość posiadała już proboszcza, pełniącego funkcje parafialne. W 1368 roku Nowa Ruda stała się ośrodkiem okręgu sądowo-administracyjnego, zaś w 1434 roku uzyskała ostatecznie sformułowane prawa miejskie i prawo mili. Pod koniec XV w. spore znaczenie posiadało już tkactwo wełniane, rozwinięte dzięki okolicznej hodowli owiec. W 1360 r. tkacze otrzymali własny statut, ale ich organizację cechową zatwierdzono dopiero w 1416 r., zaś 1404 r. – szewcom. Samorząd miejski ukształtował się zapewne w latach 1350-1360. Na tej podstawie można sądzić, że rozwój gospodarczy był pomyślny. Został on przerwany (zemścił się tu brak murów obronnych) przez najazdy husyckie w latach 1427-1429. Bliskość granicy z Czechami i położenie przy szlaku wewnątrzsudeckim spowodowało kłopoty podczas wojny trzydziestoletniej. Oddział protestanckiego miasta walczył po stronie czeskiej pod Białą Górą w 1620 r. W efekcie przegranej Nowa Ruda naraziła się na cesarski odwet. Już w następnym roku austriackie oddziały nadciągnęły od strony Broumova, ale dzięki pomocy kłodczan zostały odparte. W 1879 roku doprowadzono kolej z Kłodzka, zaś w następnym roku dokończono połączenie z Wałbrzychem i w 1889 roku z Broumovem. Miasto bez walk zajęły 9.05.1945 roku oddziały 59 Armii Radzieckiej, dzięki czemu szybko wznowiono działalność gospodarczą. Intensywny rozwój polskiej gospodarki surowcowej doprowadził do wzrostu wydobycia węgla do ponad 1,2 mln ton w 1979 r. Rozwinęło się budownictwo mieszkaniowe, szkolnictwo oraz przedsięwzięcia kulturalne. W 1973 roku miasto zostało połączone z sąsiednim Słupcem, z którym do dziś nie zrosło się w pełni, a co było przyczyną wielu problemów. W latach dziewięćdziesiątych nastąpił kryzys gospodarczo społeczny, spadek produkcji, zamknięcie zakładów pracy „Diora”, „Nowar”. 19 września 1994 roku na Polu „Piast” w KWK „Nowa Ruda” wydobyto ostatnią tonę węgla, a 8 lutego 2000 roku zakończono eksploatację węgla na Polu „Słupiec”. Z tą datą skończyło się ponad 500 lat noworudzkiego górnictwa.
Zamek Stillfriedów – przy M. J. Piłsudskiego 2 to dawna rezydencja baronów von Stillfried, wzniesiona jako dwór obronny w końcu XIV wieku, choć pierwsza historyczna wzmianka o zamku pochodzi z 1352 r. Podczas najazdu w 1428 r. spalony przez husytów. Rezydencja rozbudowana na zamek został w latach 1536-1550, 1593, 1633-1645 i 1675-1677 już za czasów Stillfriedów. Obecny kształt pochodzi z gruntownej przebudowy w latach 1700-1730 według projektu znanego włoskiego architekta Andrea Carove. Okazały zamek czteroskrzydłowy z wewnętrznym dziedzińcem wznosi się na krawędzi skarpy górnego miasta. Budynek posiada pięcioosiowy dwukondygnacyjny portyk z salą półtorakondygnacyjną na piętrze; gładkie elewacje, okna w opaskach z naczółkami. Pozostałe skrzydła nakryte są łamanymi dachami.
Willa "Konrad" zbudowana została na stoku góry Boguszycy w 1889 r. Jej pierwszym właścicielem był Carl (lub Karl) Conrad, który był radcą miejskim i jednym ze wspólników w firmie Neuroder Kunstanstalten AG. Willa przypomina swoim wyglądem zameczek z bajki. Ozdobiona jest licznymi detalami architektonicznymi, balkonowymi wykuszami, ryzalitami, wysokim dachem ze szczytami i fantazyjną wieżą. Wzniesiona została z czerwonej cegły w stylu neorenesansu francuskiego i niderlandzkiego. Willa położona jest na terenie rozległego parku. Po zakończeniu II wojny światowej w willi funkcjonowało przedszkole, a następnie przez pewien czas dom kultury. Obecnie obiekt znajduje się w rękach prywatnych i nie jest użytkowany ale niedostępny.
Noworudzki rynek jest najbardziej reprezentacyjną częścią miasta. Wytyczony został na planie prostokąta około 1442 r. na łagodnym stoku Wzgórza Zamkowego. Pierwotną zabudowę rynku stanowiły przeważnie dwukondygnacyjne domy drewniane i drewniano – murowane. Pożar jaki miał miejsce 23.05.1884 roku strawił większość budynków w rynku. Podczas odbudowy zachowany został układ urbanistyczny rynku z czasów wcześniejszych. Zwartą zabudowę tworzyły kamienice murowane. Ponadto uroku dodaje mu fontanna z figurą św. Floriana w rogu ratusza oraz wykonana w 1909 r. fontanna z figurą św. Jana Chrzciciela. Obecnie po ostatnim kompleksowym remoncie noworudzki rynek prezentuje się niezwykle okazale.
Na rynku przed ratuszem usytuowany jest pomnik przedstawiający chrzest Chrystusa przez św. Jana Chrzciciela. Figury zostały odlane z brązu w 1909 roku wg. projektu profesorów Wernera Schwarzberga z Wrocławia i Schapera. Figury Chrystusa i św. Jana Chrzciciela ustawione są na cokole - fontannie usytuowanym na środku basenu. Zarówno cokół z herbem Nowej Rudy jak i balustrada okalająca pomnik została wykonana ze strzelińskiego granitu. W 1991 r. podczas renowacji pomnika w jego wnętrzu odkryto ołowianą tuleję. Wewnątrz znajdowały się dokumenty dotyczące historii miasta z 1906 r. Po sporządzeniu kserokopii dokumentów wraz z dołączoną adnotacją dotyczącą renowacji pomnika tuleję ponownie zamurowano.
Najpiękniejszym obiektem na rynku jest ratusz. Został wzniesiony w 1884 r. W latach 1892-1894 został rozbudowany. Obecnie jest siedzibą władz miejskich. Pierwszy drewniany ratusz w Nowej Rudzie pochodził z roku 1445, obiekt ten spłonął w roku 1622. W połowie XVII w. został odbudowany, w roku 1844 znowu spłonął w pożarze, który strawił śródmieście miasta. W latach 1844-1845 został odbudowany, a w okresie od 1892 do 1894 r. przeprowadzono ostatnią rozbudowę, podczas której podniesiono dach oraz ozdobiono portal, wykusze i okienne szczyty. Przeróbki te nadały budowli obecny kształt. Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 21 września 1983 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków. Neorenesansowa budowla została wzniesiona na planie czworoboku, posiada dwie kondygnacje, bogato zdobiony ryzalit, wiele traktów i jest nakryta dachami wielospadowymi. Ratusz posiada wieżę zegarową z widokową galeryjką i czterospadowym hełmem z iglicą. Wewnątrz są interesujące pomieszczenia, z których najciekawsza jest sala posiedzeń z witrażami z trawionego szkła.
Neogotycki kościół św. Mikołaja (1885-1887) - pierwotna, późnogotycka świątynia z 1515 roku została zbudowana jako ewangelicka. Po 1623 roku. została przejęta przez katolików, została zniszczona przez pożar w 1884 roku. Została odbudowana w obecnym, neogotyckim kształcie w latach 1885-1887 według projektu Josepha Ebersa. Kościół był remontowany w roku 1968 i latach 1970-1975. Jest to duży, trzynawowy kościół halowy o długości około 72 metrów i szerokości 22 metrów[2]. Bryła świątyni jest mocno rozczłonkowana z wydzielonym, wielobocznie zakończonym prezbiterium i jednakowo zamkniętymi nawami bocznymi. Wieża zwieńczona jest strzelistym hełmem, z narożnikowymi małymi hełmami-sterczynami[2]. Na kalenicy dachu znajduje się bardzo smukła, czworokątna sygnaturka. Wnętrze nakryte jest sklepieniami. kościół posiada bardzo bogate detale ceglane w stylu neogotyckim (są to m.in. opaski okienne, portale, fryzy, przypory itp.). Wnętrze posiada bogate, jednolite wyposażenie w stylu neogotyckim, pochodzące z końca XIX wieku (są to drewniane, polichromowane ołtarze; drewniany prospekt organowy). Oprócz tego ze starej świątyni zachowały się: gotycka kamienna figura św. Krzysztofa z 1511 roku; gotycka, drewniana, polichromowana figurka Matki Bożej z XV wieku i późnogotycka figura św. Jana Nepomucena z XVI wieku.
Czarny Krzyż. Krzyż wystawiony na miejscu domniemanego wypadku. Miejsce gdzie słychać czasami kobiecy szloch...
Umieszczone zdjęcia wykonano: czerwiec 2013