GŁUBCZYCE

http://polskiemiastawfotografii.blogspot.com/2010/10/gubczyce.html
Głubczyce
miasto w województwie opolskim, siedziba władz powiatu głubczyckiego i gminy miejsko-wiejskiej Głubczyce. Położone nad rzeką Psiną, na Płaskowyżu Głubczyckim (wchodzącym w skład Niziny Śląskiej). Historycznie na Górnym Śląsku.

Głubczyce uważane są za jedną z najstarszych miejscowości na Śląsku — pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1107 roku. Należała ona wówczas do Czech (od 1039 r.), tak jak cała ziemia Gołeszyców, obszar sporny pomiędzy Piastami a Przemyślidami. Na początku XIII w. niemieccy osadnicy zbudowali na przeciwległym brzegu rzeki Psiny osadę pod nazwą Lubschicz, która była wzmiankowana w 1224 r., a pół wieku później otrzymała prawa miejskie (między 1265 a 1276 r.) z rąk króla czeskiego Przemysła II Otokara. Dobrobytowi mieszczan sprzyjało usytuowanie przy szlaku prowadzącym z Czech do Krakowa i na Ruś. Głubczyce przekształciły się w znaczący ośrodek garncarstwa, kotlarstwa, a zwłaszcza tkactwa, korzystający z rozwiniętej w okolicy hodowli owiec. Od 1270 r. miasto znajdowało się pod zwierzchnictwem Czech (od 1318 r. w księstwie opawskim) i dzieliło losy polityczne Śląska. Czeską nazwą miasta było: Hlubcicko. Jego rozwojowi nadal sprzyjało korzystne położenie przy szlakach handlowych z Ołomuńca do Torunia i z Wrocławia do Krakowa. Od drugiej połowy XIV do początków XVI w. ziemia głubczycka stanowiła odrębne księstwo lenne wobec Czech, a rządziła nim boczna linia Przemyślidów. W 1523 r. nowym właścicielem miasta został margrabia Ansbachu Jerzy Hohenzollern, który wprowadził w księstwie luteranizm. Podczas wojny trzydziestoletniej (1618–1648) miasto wielokrotnie przechodziło z rąk do rąk i było systematycznie niszczone przez Duńczyków i Szwedów. Szwedzi wycofali się stąd dopiero w 1650 roku. W całym księstwie rozpoczął się wówczas okres kontrreformacji. W 1741 r. Głubczyce przeszły pod panowanie Prus. Miasto odcięte od swoich dawnych rynków zbytu mocno zubożało. W 1810 r. przeprowadzona sekularyzacja zakonów usunęła z miasta franciszkanów i joannitów z pobliskiej komturii w Grobnikach. W XIX w. nastąpiło ożywienie gospodarcze, głównie za sprawą uruchomienia w 1856 r. połączenia kolejowego z Raciborzem i Karniowem. Wybudowano wówczas browar Weberbauera, hutę szkła oraz fabryki wełny. Po 1919 r. Głubczyce pozostały w Niemczech. Po dojściu nazistów do władzy w Niemczech, od 1933 r. Głubczyce (Leobschütz) stały się ważnym punktem szkoleń bojówek SS i siedzibą sturmbannów SA. Podczas II wojny światowej, w marcu 1945 r. Armia Czerwona zamknęła w rejonie Głubczyc w okrążeniu Dywizję Grenadierów SS. Podczas ciężkich walk miasto zostało bardzo mocno zniszczone. W wyniku postanowień jałtańsko-poczdamskich istniejący od 1816 r. powiat głubczycki został przyłączony do Polski. W miejsce wysiedlonych Niemców napłynęli osadnicy polscy. W 1950 r. powiat znalazł się w granicach nowego województwa opolskiego. Od 1999 r. Głubczyce ponownie są stolicą powiatu w województwie opolskim.

Układ urbanistyczny Starego Miasta pochodzi z drugiej połowy XVIII w. Głubczycki rynek ma rzadko spotykaną formę ćwierci koła. Pośrodku rynku znajduje się przepiękny ratusz. Mieliśmy szczęście, że podczas naszej wizyty w Głubczycach dopisała nam pogoda i mogliśmy spacerować upajając się pięknymi kolorami jesieni jakie ukazało nam to urocze miasteczko. 

Głubczycki ratusz po raz pierwszy był wzmiankowany w 1383 roku. Powstał jako efekt przebudowy znajdującego się w tym miejscu XIII-wiecznego domu kupieckiego. W 1570 roku przeprowadzono rozbudowę ratusza poprzez dostawienie do niego wieży i nadanie mu formy renesansowej z bogato zdobioną attyką. Podczas pożaru miasta w 1603 roku ratusz spłonął. Odbudowano go w 1606 roku; wtedy też wieża otrzymała sgraffitową dekorację. W latach 1862-1864 budynek głubczyckiego ratusza został przebudowany w stylu neogotyckim według projektu znanego wrocławskiego architekta Karla Lüdecke. Z kolei w 1931 roku pod kierunkiem Paula Klehra doszło do przebudowy hallu i pomieszczeń Kasy Oszczędnościowej w ratuszu. Do hallu przeniesiono stojący dotąd na zewnątrz u stóp wieży pomnik pruskiego feldmarszałka Remusa von Woyrscha, dłuta Paula Ondruscha, a stare sukiennice stały się hallem wejściowym. Zarazem przeniesiono główne wejście z zachodniej do północnej części ratusza. W 1945 roku przez Głubczyce przetoczył się front wschodni II wojny światowej. Miasto zostało wtedy zbombardowane, a ratusz spłonął. Jego wypalona ruina była w późniejszych latach stopniowo rozbierana, aż wreszcie pozostał jedynie kikut wieży i obmurowanie parteru. W 2006 roku władze miasta podjęły się odbudowy ratusza. Jej koszt oszacowano na ok. 13 mln zł (z czego 5 mln pochodziło ze środków UE). Otwarcie obiektu odbyło się w czerwcu 2008 roku. Odbudowany ratusz nawiązuje swym wyglądem do czasów posiadania przez pierwotną budowlę renesansowego wystroju fasady. Mieści się w nim Muzeum Ziemi Głubczyckiej i biblioteka, wieża służy za punkt widokowy, natomiast w przylegających do ratusza odbudowanych kamienicach kupieckich urządzono mieszkania i lokale usługowe.















































Jesienny park w sąsiedztwie ratusza.
























Barokowa figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem stojącej na globie ziemskim dłuta Antona Jörga, pochodzi z 1738 r. Została ufundowana przez rajcę miejskiego Antoniego Hamma. Towarzyszą jej posągi św. św. Sebastiana i Idziego. Cokół otacza kamienna balustrada.














Zespół klasztoru franciszkanów - Kościół i klasztor franciszkanów zostały ufundowane w 1448 r. przez ostatniego księcia opawsko-głubczyckiego z dynastii Przemyślidów, Jana Pobożnego. Pierwotnie zbudowane były z drewna. W 1476 r. drewniane budynki spłonęły podczas pożaru miasta. Cały zespół odbudowano z kamienia, także z fundacji Jana Pobożnego. Obecny kompleks powstał w latach 1753-1770 według projektu Jana Innocentego Töppera z Prudnika. Warto zobaczyć: barokowy kościół pw. św. św. Idziego i Bernardyna oraz czteroskrzydłowy klasztor w formie czworoboku, z wirydarzem pośrodku. Nad portalem kościoła znajduje się płaskorzeźbione godło zakonu franciszkanów – skrzyżowane ramiona Chrystusa i św. Franciszka z Asyżu. Kościół jest jednonawowy, z barokowo-rokokowym wystrojem wnętrza. Do klasztoru przylega budynek wzniesiony w 1752 r., w którym niegdyś mieściło się gimnazjum.







Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, gotycki z XIII w., rozbudowany w XIV w., a następnie w latach 1579, 1903-1907 według projektu M. Hasaka. Wystrój kościoła pochodzi z II poł XIX w. i lat 1903–1907. Warto zwrócić uwagę na zabytkowe części świątyni: nadbudowane w późniejszym czasie wieże czołowe (wieża południowa zaopatrzona w barokowy hełm), trzy wczesnogotyckie XIII-wieczne kamienne portale, transept (nawa poprzeczna), laskowaty szczyt frontowy. Z lewej strony widoczna kaplica św. Fabiana i Sebastiana z roku 1501. W części zabytkowej świątyni warto zobaczyć: wczesnogotycki trzynawowy korpus z kruchtą wejściową, kamienne dekoracje roślinne w nawach świątyni, służki o kapitelach kostkowych w kruchcie pod wieżą prezbiterium. W ścianach kruchty i naw bocznych wbudowane są inskrypcyjne kamienne tablice nagrobne z XVI i XVII w., poświęcone tutejszym zamożnym luterańskim mieszczanom. Jedna z tablic herbowych poświęcona jest Martinowi Kinnerowi, pisarzowi miejskiemu, będącego przyjacielem Filipa Melanchtona, słynnego reformatora i współpracownika Marcina Lutra.










Budynek Urzędu Miejskiego - Wybudowany został w latach 1876–1879 w stylu eklektycznym jako Urząd Landrata (starostwo powiatowe). Obecnie jest to siedziba władz gminy oraz Urząd Miejski. Na pierwszym piętrze znajduje się sala obrad rady miejskiej z przepięknie malowanym sufitem i żyrandolem-pająkiem oraz dekoracjami rzeźbiarskimi na ścianach i drzwiach z 2 poł. XIX w.



















































W pobliżu urzędu znajduje się amfiteatr i park z fontanną.





Fragmenty obwarowań miejskich - mur obronny został wspomniany po raz pierwszy w dokumentach z 1282 r. Zbudowano go z łupku pochodzącego z pobliskiej wsi Królowe. Najlepiej zachowane odcinki muru miejskiego, częściowo przekształcone w XIX w., częściowo po 1945 r., znajdują się: koło poczty, gdzie stoi baszta z XVI w., zwieńczona kopułą; w ogrodzie franciszkanów z furtką, w której ościeżach umieszczono rzeźbione w kamieniu ludzkie twarze i trupią czaszką; na północ od kościoła parafialnego, przy blokach mieszkalnych ul. Ratuszowej, z basztą nakrytą dachem namiotowym z gontów; przy ul. Wałowej, na placu szkoły podstawowej oraz baszta na pl. Wiosennym. Warto udać się na spacer po mieście i zobaczyć wszystkie te ciekawe miejsca.













Budynek I Liceum Ogólnokształcącego - zbudowany w latach 1900–1902 w stylu neorenesansowym, dla potrzeb głubczyckiego gimnazjum. Rozbudowany w kierunku południowym, wzdłuż ul. Lwowskiej, w latach 1931-1932. Szyby w oknach auli zdobią namalowane w 1902 r. przez uczniów herby: Głubczyc i Śląska (czarny orzeł z białym półksiężycem na piersi na żółtym polu). Patronem szkoły od 1956 r. jest Adam Mickiewicz.

Budynek siedziby Inspektoratu ZUS w XIX wiecznym budynku przy ul. Chrobrego 5



Park miejski rozciąga się w południowej części miasta, wzdłuż lewego brzegu rzeki Psiny. Jego założenie miasto zawdzięcza radnemu, lekarzowi medycyny Josephowi Laufferowi, który w 1837 r. wystąpił z inicjatywą osuszenia bagien i zlikwidowania drugiego koryta Psiny, przebiegającego dawniej przez środek dzisiejszego parku. Najstarsza jest wschodnia część parku, od pomnika koło poczty do fontanny z kamiennymi zwierzętami. Tu w 1882 r. stanęła tzw. Kolumna Zwycięstwa, upamiętniająca zwycięstwa pruskie w wojnach z lat 1864, 1866 i 1870-1871. Po II wojnie światowej kolumna i ozdobne żelazne ogrodzenie zniknęły, a na cokole postawiono obelisk z żołnierzem radzieckim, który stoi do dziś. Najbardziej interesujący fragment parku miejskiego, pomiędzy ul. Parkową a Psiną, powstał po zasypaniu drugiego koryta rzeki w 1844 r. W tej części, u wylotu ul. Wałowej, w 1852 r. postawiono pomnik założyciela parku, doktora Josefa Lauffra, przypominający stępiony obelisk na czworokątnym cokole. Interesującym obiektem jest także fontanna z kamiennymi zwierzętami z lat 1911-1912, ufundowana przez właściciela browaru Eduarda Beyera oraz zbudowany ze śląskiego marmuru i granitu w latach 1922-1923 pomnik-fontanna "Filozofa z Lasu” – znanego śląskiego poety (piszącego gwarą) Johannesa Reinelta (1858-1906), urodzonego w Gołuszowicach. W latach 20. i 30. XX w. powstała najmłodsza część parku, według planów miejskiego rajcy budowlanego Paula Klehra. Jest to fragment od ul. Powstańców do "Świątyni Dumania" – kamiennej altany na zachodzie miasta, zwanej również "Grzybem" i dalej na północ ku drodze w kierunku Gadzowic. Dzisiejszy drzewostan parku stanowią głównie lipy, klony, buki czerwone, jawory, brzozy i akacje.

























































































Po drugiej stronie ul. Parkowej stoi budynek internatu Zespołu Szkół Rolniczych, zbudowany w latach 1903-1904 jako przytułek dla ubogich. Wyrzeźbiona w piaskowcu Matka Boska z Dzieciątkiem na fasadzie budynku jest dziełem Paula Ondruscha.


Kamienica przy ul. Kochanowskiego, II poł. XIX w., siedziba Starostwa Powiatowego.


W planach miasta jest remont, przebudowa i rozbudowa budynku byłej słodowni z adaptacją na budynek usługowo - mieszkalny w Głubczycach. Kiedy tam byliśmy był bardzo złym stanie.


Pozostałe zdjęcia zrobione podczas spaceru po Głubczycach.


























Umieszczone zdjęcia wykonano: październik 2014