Pasłęk miasto w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pasłęk.
Pasłęk położony jest na północnym skraju Pojezierza Iławskiego. Przez miasto przepływa rzeka Wąska uchodząca do jeziora Druzno. We wczesnym średniowieczu był tu gród pruskiego plemienia Pogezanów. Po raz pierwszy wymieniony w dokumentach z 1267 r. jako Pazluch. Miasto założono w końcu XIII w. na miejscu staropruskiej osady Pazluk z rozkazu mistrza krzyżackiego Meinhardta z Kwerfurtu. Znajdowało się ono na terenie historycznej krainy Prusy Górne. Pierwszymi osadnikami byli Holendrzy sprowadzeni do osuszania miejscowych bagien. Była to pierwsza osada holenderska w Prusach Książęcych i jednocześnie na terenie dzisiejszej Polski. Dała ona początek intensywnemu, trwającemu aż do początków XIX w. osadnictwu olęderskiemu. Prawa miejskie nadał mistrz krajowy Meinhardt von Querfurt w roku 1297 i po osiedleniu kolonistów z Holandii nadał miastu nazwę Hollandt. Ówcześnie był to ośrodek handlowo-rzemieślniczy. Po bitwie pod Grunwaldem miasto zostało zajęte przez wojska Jagiełły. W czasie trwania wojny trzynastoletniej (1454–1466) opowiedział się po stronie polskiej, jednak na mocy pokoju toruńskiego (1466) pozostał pod władaniem krzyżackim. Po 1525 roku na terenie Prus Książęcych, a później Niemiec. Ponownie wojska polskie oblegały Pasłęk podczas wojny polsko-krzyżackiej w 1521 r. Po zajęciu miasta pozostawały tu do 1525 r. W 1627 Pasłęk okupowały wojska szwedzkie Gustawa Adolfa. W czasie drugiej wojny polsko-szwedzkiej w 1656 r. na zamku pasłęckim spotkali się: król szwedzki Karol Gustaw i elektor Fryderyk Wilhelm. Obaj władcy uzgodnili działania wojskowe przeciw Polsce. W latach wojny siedmioletniej od 1758 do 1762 miasto okupowali Rosjanie. Znaczne zniszczenia spowodowały przemarsze wojsk napoleońskich w latach 1807 i 1812. W 1818 Pasłęk został siedzibą powiatu. W wieku XIX miasto intensywnie się rozwijało, powstały niewielkie zakłady przemysłowe, uruchomiono linię kolejową (w 1882), początkowo do Morąga, a później do Olsztyna i Elbląga (w 1883). W 1898 r. w Pasłęku powstało Górnopruskie Towarzystwo Historyczne (Oberländischer Geschichtsverein), którego honorowym przewodniczącym został książę Alexander zu Dohna ze Słobit. 28 stycznia 1945 roku wojska hitlerowskie zostały wyparte z miasta przez oddziały 2 armii uderzeniowej i 5 armii pancernej gwardii 2 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej. Po zakończeniu II wojny światowej (1939–1945) miasto znalazło się w granicach Polski, zniszczone w 80% przez działania wojenne oraz podpalenia dokonane przez żołnierzy radzieckich. Obecną nazwę administracyjnie zatwierdzono 7 maja 1946[7]. W pierwszych latach powojennych władze polskie usunęły dotychczasowych mieszkańców Pasłęka do Niemiec, zastępując ich głównie ludźmi wysiedlonymi z terenów wschodnich II RP. Systematycznie jest odbudowywany i rozwijany.
Ratusz miejski w Pasłęku, przy ulicy Bolesława Chrobrego pochodzi z XIV wieku, przebudowany został w poł. XV w., XVI w. i w 1650 roku. Został zniszczony podczas II wojny światowej i odbudowany w latach 1959-1961. W budynku mieści się m.in. Biblioteka Pedagogiczna. Ratusz jest budynkiem piętrowym z poddaszem, doświetlonym okienkami i pokrytym dwuspadowym dachem z czerwonej dachówki. Późnorenesansowe szczyty pochodzą z 1556 roku. Od jednej strony posiada podcień, wsparty na trzech kolumnach.
Kościół św. Bartłomieja – gotycki kościół z I połowy XIV wieku, a rozbudowany w XVI. Niegdyś wieże wieńczył barokowy hełm, lecz w 1922 uległ on spaleniu i zastąpiono go obecnym dachem siodłowym. Wystrój wnętrza w większości neogotycki. Barokowy ołtarz główny autorstwa rzeźbiarza Izaaka Rigi z Królewca z 1687 r., barokowa ambona i konfesjonał tego samego autorstwa co ołtarz, organy wykonane przez gdańskiego mistrza Hildebrandta z 1719 r.
Mury miejskie z basztami , zbudowane pomiędzy XIII a XV w., otaczają Stare Miasto.
Zamek krzyżacki, zbudowany ok. 1320 r., wielokrotnie odbudowywany w XIV i XVI w. oraz po 1945. Zamek zniszczony podczas wojny polsko-krzyżackiej w 1521 r. i pożarem w 1543 r. Odbudowany z dodaniem dwóch skrzydeł: wschodniego i zachodniego oraz dwóch narożnych wież. W 1945 zniszczony, odbudowany w latach 60. XX w., z przeznaczeniem na cele kulturalne. Obecnie zamek składa się z trzech skrzydeł, otaczających prostokątny dziedziniec otwarty od południa. Skrzydło północne flankują wieże. W wyniku ostatniej odbudowy zamek w niewielkim stopniu przypomina pierwotną krzyżacką warownię, czy chociażby zamek po odbudowie w XVI w. Pewne elementy pierwotnej architektury zawiera jedynie nieotynkowane najstarsze i najmniej zniszczone na przestrzeni dziejów skrzydło północne, które zachowało pozostałości po otworach strzelniczych (zamurowane) oraz ślad zamkowej furty. Cały obiekt jest trójkondygnacyjny, baszty o jedno piętro wyższe, z dachem stożkowym. Także układ wnętrz, wielokrotnie modyfikowany, dziś zachowuje oryginalne cechy jedynie na poziomie piwnic oraz w jednym, zrekonstruowanym pomieszczeniu administrowanym przez Urząd Miasta, gdzie odtworzono sklepienie krzyżowe oraz gotyckie filary. Wiele legend krążyło o tajemniczych tunelach pod zamkiem. Badania archeologiczne z lat 80. wykazały istnienie jednego takiego przejścia, między zamkiem a pobliskim kościołem św. Bartłomieja. Inne pogłoski wskazywały na tunele w kierunku wsi Robity, co może mieć związek z wydarzeniami z 1414, kiedy wojsko polskie spotkało się z pasłęckimi Krzyżakami, którzy po wykonaniu manewru zaczepnego nagle zniknęli z oczu przeciwnikom. Obecnie jednak dostęp do wszystkich korytarzy jest niemożliwy. W latach 50. i 60. XX wieku nastąpiła odbudowa zamku na cele administracyjno-kulturalne. Obecnie mieści on siedzibę Rady Miejskiej, bibliotekę, Izbę Historyczną, kino oraz świetlicę dla dzieci. Obiekt został otynkowany (poza centralnym skrzydłem), zdecydowano się również na odbudowę trzech z oryginalnych czterech skrzydeł zamku, nie zamykając tym samym dziedzińca.
Umieszczone zdjęcia wykonano: lipiec 2016