PACZKÓW

Paczków
miasto w województwie opolskim, w powiecie nyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Paczków.


Miasto leży historycznie na Dolnym Śląsku, na Przedgórzu Sudeckim, na Obniżeniu Otmuchowskim na południowo-zachodnim krańcu województwa opolskiego nad Nysą Kłodzką położony między sztucznymi zbiornikami wodnymi Jeziorem Otmuchowskim i nowymi zbiornikami zwanymi Topola i Kozielno razem tworzącymi Zalew Paczkowski. Miasto Paczków ulokowano w 1254 r. na prawie flamandzkim. Jego założycielem był biskup wrocławski Tomasz I, który chciał, aby Paczków bronił południowo-zachodniej granicy biskupiego księstwa nysko-otmuchowskiego. Pod koniec XIII w. wybudowano zamek obronny. Od 1327 r. Paczków znajdował się pod zwierzchnictwem Czech i dzielił losy polityczne Śląska. W połowie XIV w. miasto obwiedziono podwójnymi murami obronnymi. W 1428 r. poważnie zniszczyli je czescy husyci. Od 1526 r. zwierzchność nad księstwem nysko-otmuchowskim przejęli Habsburgowie. Podczas wojny trzydziestoletniej (1618–1648) zarówno wojska szwedzkie, jak i cesarskie plądrowały miasto — po tych wydarzeniach w 1648 r. w mieście pozostało zaledwie 100 osób. Od 1742 r. miasto znalazło się z większością księstwa nyskiego w granicach Prus. W 1810 r. zbankrutowane władze pruskie poszukujące szybkich dochódów przejęły na skarb państwa Paczków i inne dobra biskupie od Kościoła. W 1874 r. uruchomiono linię kolejową, tzw. magistralę podsudecką, łączącą miasto z Nysą i Kamieńcem Ząbkowickim, co pobudziło rozwój lokalnej gospodarki. W maju 1945 r. Paczków zajęły wojska sowieckie. Podczas walk zniszczono 15% zabudowy. W wyniku postanowień jałtańsko-poczdamskich miasto zostało przyłączone do Polski. W miejsce wysiedlonych Niemców napłynęli osadnicy polscy i przesiedleńcy z Kresów Wschodnich. W 1950 r. Paczków włączono w granice województwa opolskiego. Po odbudowie, dzięki swoim średniowiecznym fortyfikacjom, miasto stało się ważnym ośrodkiem turystycznym. Znalazł się tu jeden z krańców bardzo popularnego głównego szlaku sudeckiego (czerwonego). Od 1999 r. miasto przynależy do powiatu nyskiego województwa opolskiego.













Ratusz miejski - Paczkowski ratusz powstał w XVI wieku, jednak był wielokrotnie przebudowywany, dlatego oryginalny renesansowy charakter zachowała jedynie licząca 48 metrów wysokości wieża ratuszowa. Jest ona jedną z najlepiej zachowanych wież renesanowych na Śląsku i stanowi znakomity punkt widokowy, z którego roztacza się widok na panoramę całego miasta. Główna bryła budynku pochodzi z XIX wieku, zgodnie z tradycją jest siedzibą władzy samorządowej. Wewnątrz budynku znajduje się piękna, zabytkowa sala posiedzeń rady miejskiej. W przeszłości ratusz pełnił nie tylko funkcje administracyjne. W latach 1791-1902, do czasu powstania kościoła ewangelickiego wspomniana sala posiedzeń służyła gminie protestanckiej jako sala modlitwy. Od 1825 r. w ratuszu mieściła się miejska kasa oszczędnościowa, a w latach 20. XX w. różnorodne biura i urzędy: policyjny, mieszkaniowy, elektryfikacyjny, socjalny i magistracki.
























Zabytkowy zegar na wieży ratusza - na wieży tej do niedawna znajdowały się cztery tarcze zegara z 1858 roku. 30 lipca 2013 r. około godz. 21.00 przez miasto przeszła wichura, która zniszczyła między innymi: część drzewostanu plantów miejskich, zrywała i uszkodziła dachy oraz linie wysokiego napięcia. Podczas tej nawałnicy zniszczona została także iglica wieży ratusza. W roku 2015 przystąpiono do remontu wieży. Podczas tego remontu dokonano niezwykłego odkrycia. Okazało się, że jedna z XIX – to wiecznych tarcz zegara zakrywa renesansową kamienną tarczę zegara z 1552 r., taka bowiem data widnieje na tarczy zegara. Tarcza zegara została odnowiona z zachowaniem pierwotnej kolorystyki. Obecnie tarcza zegara być może jednego z najstarszych w Polsce prezentuje się bardzo okazale. W nocy tarcza jest podświetlona.



Kamienice w Rynku (XVI-XIX w.) - zabudowa Rynku utrzymana jest w dawnych proporcjach i układach budynków. Rynkowe kamienice reprezentują styl renesanowy, barokowy, klasycytyczny, a nawet gotycki. Najstarsze z nich pochodzą z ok. 1500 roku. W centrum Paczkowa dominują kamienice XVII i XVIII-wieczne oraz domy przebudowane w XIX wieku w stylu klasycystycznym, historyzującym lub eklektycznym. Nie brakuje też budynków z wcześniejszych epok. Zabudowa kameralnego rynku stanowi przekrój niemal wszystkich stylów, a spacer uliczkami Paczkowa może stać prawdziwą lekcją historii architektury.





















Kościół św. Jana Ewangelisty - charakterystyczny przykład świątyni obronnej z I poł. XIV wieku. Ta gotycka budowla uchodzi za najsłynniejszy kościół warowny w Europie Środkowej. Budowę rozpoczęto w 1350 roku (trwała ok. 30 lat). Monumentalny kościół góruje ponad miastem i zwraca uwagę potężną wieżą i charakterystycznym dla gotyckich budowli wykończeniem dachu w formie tzw. „jaskólczych ogonów“. Wewnątrz świątyni zachowały się cenne zabytki rzeźby (m.in. dzieła dłuta Wita Stwosza), neogotycki ołtarz, XIX-wieczna ambona oraz zabytkowa studnia, zwana „tatarską“. Kościół, jak głosi tradycja, zbudowano w miejscu rozebranej drewnianej świątyni. Budowę rozpoczęto w 1350 roku (trwała ok. 30 lat), a jej promotorem był najprawdopodobniej biskup Przecław z Pogorzeli, panujący w latach 1341-1376. W XVI wieku, w obawie przed tureckimi najazdami, kościół przebudowano i ufortyfikowano, nadając mu funkcje obronne - przekształcono dachy i dobudowano mury tarczowe zakończone attyką. Wewnątrz świątyni zachowały się cenne zabytki rzeźby (m.in. dzieła dłuta Wita Stwosza), neogotycki ołtarz i XIX-wieczna ambona. Szczególną uwagę zwracają także sklepienia świątyni, które znakomicie ilustrują bogactwo gotyckich rozwiązań różnorodnych form i typów.
































Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy - zwany "małym kościółkiem", to neogotycka świątynia z początku XX wieku, zbudowana z wypalanej cegły. Należy obecnie do oo. Redemptorystów. W 1791 r. do Paczkowa przybyli i osiedlili się pierwsi protestanci. Budowę tego kościoła rozpoczęli w 1902 roku . Leży on tuż za murami miejskimi. Po zakończeniu II wojny światowej świątynia została przejęta przez katolików. W 1998 roku świątynia została rozbudowana.




Miejsce pamięci - trzy kamienne odłamy skalne stoją obok kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Na dwóch z nich przytwierdzone są tablice upamiętniające tragiczne losy Polaków podczas II wojny światowej. Pierwsza tablica poświęcona jest pomordowanym na wschodzie, co wynika z treści umieszczonej na tablicy "W HOŁDZIE POLSKIM ŻOŁNIERZOM KTÓRZY SWOJE ŻYCIE ZŁOŻYLI NA OŁTARZU OJCZYZNY W LESIE KATYŃSKIM I INNYCH NIEZNANYCH MIEJSCACH KAŹNI NARODU POLSKIEGO". Druga tablica poświęcona jest tragicznym losom ludności polskiej ze strony nacjonalistów ukraińskich "W HOŁDZIE POLAKOM POMORDOWANYM W LATACH 1943-1945 PRZEZ NACJONALISTÓW UKRAIŃSKICH Z OUN I UPA NA KRESACH WSCHODNICH, A TAKŻE TYM, KTÓRZY UCHODZĄC PRZED TERROREM I ZAGŁADĄ OSIEDLILI SIĘ NA PACZKOWSKIEJ ZIEMI". Tablica odsłonięta została w 2015 r.




Elementami zachowanych obwarowań Paczkowa są także trzy wieże bramne - Wrocławska, Kłodzka i Ząbkowicka - oraz brama Nyska.  Baszty, kawki i panny. Paczków powstał w połowie XIII w. jako graniczna warownia strzegąca biskupiego księstwa nyskiego od strony Czech. W połowie XIV w. miasto otoczono podwójnym pierścieniem murów obronnych. Dla wzmocnienia warowności miasta wzniesiono gotycki obronny kościół i zamek usytuowany poza murami. Szczęśliwie ten średniowieczny zespół obronny zachował się, oprócz zamku, niemal w całości do dziś. Możemy zobaczyć kompletny obwód murów o długości ok. 1200 m, z dziewiętnastoma basztami łupinowymi (dawniej było ich 24) i czterema wieżami bramnymi. Same bramy rozebrano w XIX w., by nie utrudniały komunikacji. Mury obronne wzniesiono z szarego kamienia. Ciekawie rozwiązane zostały baszty, ze względu na kształt zwane łupinowymi. Zbudowane na planie półkola, mają mur tylko od strony zagrożenia, natomiast od strony miasta są otwarte.

























Widoki na miasto z murów miejskich.

















Dom Kata - charakterystyczny budynek postawiony metodą „muru pruskiego“. Dom pochodzący z XVIII wieku jest ustyuowany poza obrębem murów obronnych, tuż za Bramką Nyską. Jak głosi legenda, niegdyś zamieszkiwał w nim miejski oprawca. Dowodem na tę tezę jest bliskość dawnego cmentarza oraz wzgórza szubieniczego, które przed wiekami istniało kilkadziesiąt metrów od tego tajemniczego obiektu. Dziś w jego wnętrzu mieści się Centrum Informacji Turystycznej. W żadnym innym polskim mieście turyści nie mogą zasięgnąć niezbędnych informacji w tym samym pomieszczeniu, w którym przed wiekami miejski oprawca szykował się do wykonywania egzekucji, ostrząc swój topór i katowski miecz lub wiążąc szubienicze pętle.





Jezioro Paczkowskie - jest najmłodszym zbiornikiem na rzece Nysa Kłodzka pełniącym funkcje ochrony przeciwpowodziowej. Zbiornik o pojemności 44,9 mln m³ został zbudowany w latach 1995-2003 w wyniku zalania między innymi wyrobisk powstałych po wydobyciu surowców przez kopalnie odkrywkowe. Jezioro składa się z dwóch oddzielnych zbiorników: Topola i położonego poniżej Kozielno. U wylotu każdego z nich znajduje się elektrownia wodna. Obydwa zbiorniki retencyjne bardzo się od siebie różnią - Topola przypomina wannę, natomiast na Kozielnie występują liczne zatoki i wyspy zamieszkałe przez ptactwo wodne. W zbiornikach tych żyją niemal wszystkie gatunki ryb rzecznych występujących w Nysie Kłodzkiej, a po ostatniej powodzi przybył wypłukany z hodowlanych stawów jesiotr syberyjski.






















































































AEROPIKNIK - Balonowy Puchar Polski w 2016 roku.












































































Umieszczone zdjęcia wykonano: kwiecień 2010, sierpień 2016