Łysołajewieś w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Milejów.
Pierwsza wzmianka o Łysołajach pochodzi z roku 1382 wówczas „Lyssolaye”. Wieś była własnością szlachecką w roku 1382 dziedzicem był Prandota. W roku 1417 dziedzicem był Jan z Łańcuchowa kasztelan zawichojski. Z zachowanych akt ziemskich lubelskich wiadomo że w 1427 Marcin z Krza notariusz ziemi lubelskiej winien wykupić Łysołaje z rąk Mikołaja z Chrzeńca na rzecz Mikołaja z Prawiedlnik. W latach 1428–1460 dziedzicem był Jan Kuropatwa z Łańcuchowa. W latach 1531–1533 pobór z połowy Niedrzwicy Dużej wsi łącznie z Osmolicami, Prawiedlnikami. Łysołajami, Syrnikami i Wolą Syrnicką razem z 21 łanów i młyna. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z roku 1884 Łysołąje stanowiły wieś i folwark w powiecie lubelskim, ówczesnej gminie Jaszczów, parafii Biskupice. Wieś leży przy linii drogi żelaznej Nadwiślańskiej, o 1 ½ wiorsty od Milejowa ku Trawnikom. Według spisu z 1827 r. było tu 44 domy i 246 mieszkańców. Według Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego folwark Łysołaje był rozległy na 2187 mórg:[...] w dobrach młyn wodny, pokłady kamienia wapiennego i torfu. Rzeka Wieprz przepływa granicą wschodnio-północną. Wieś Łysołaje posiadała wówczas osad 32, z gruntem 458 mórg.
Pałac Popławskich - w początkach XIX wieku wieś Łysołaje należała do rodziny Rogala-Zawadzkich. Znajdował się tu wtedy drewniany, kryty gontem dworek, do którego prowadziła lipowa aleja. Sam dwór otoczony był „ogrodem warzywnym i fruktowym”. Od 1832, przez ponad sto lat, Łysołaje były w rękach Popławskich (kolejno: Józefa, Ludwika i Tomasza), którym zawdzięczały swój rozkwit. Kiedy w 1904 majątek przejął Tomasz Popławski, rozbudował go (budynki gospodarcze, mieszkania dla służby folwarcznej), założył gorzelnię. On też zmienił skromną, wiejską siedzibę w rezydencję - pałac otoczony wspaniałym parkiem, który wchłonął pozostałości dawnego założenia. W czasie II wojny światowej w pałacu rozlokował się niemiecki sztab. Zarządzanie majątkiem też przejęli Niemcy (w ramach tzw. Liegenschaftu). Zatrudniani w nim byli Żydzi z getta w pobliskich Biskupicach i Trawnikach. Po wojnie nowe władze rozparcelowały ziemię należącą do majątku Łysołaje. Z części utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, które istniało do lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Na jego miejsce utworzono spółkę Eko-Vit. W samym pałacu początkowo mieściła się szkoła zawodowa, obecnie znajduje się tu Zakład Opiekuńczo-Leczniczy, będący oddziałem Szpitala Neuropsychiatrycznego w Lublinie – Abramowicach. Eklektyczny pałac w majątku Łysołaje zbudowany został na początku XX wieku. To duży, w środkowej części piętrowy gmach z wysokim dachem, krytym zieloną blachą. Wschodnie skrzydło pałacu stanowi wielka sala balowa, z niewielkim tarasem. Zachodnie - kuchnia. Oba skrzydła są parterowe, z mieszkalnym poddaszem. Frontowe wejście do pałacu znajduje się pod zadaszeniem, wspartym na kolumnach. Od głównej bramy parku z kordegardą (zbudowaną z miejscowego, białego kamienia wapiennego) do pałacu prowadzi aleja. Odchodzą od niej boczne alejki, prowadzące wokół stawów i do części południowej z kaplicą. Układ przestrzenno-komunikacyjny założenia jest podporządkowany pałacowi i jego funkcji. Parterowe tarasy od wschodu i zachodu oraz taras balkonowy oparty na kolumnach ganku od strony południowej umożliwiają bezpośredni kontakt z naturą. Od południa, na osi pałacowej znajduje się gazon z podjazdem skomponowanym jako salon ogrodowy.
Umieszczone zdjęcia wykonano: sierpień 2014