miasto w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pelplin.
Miasto położone jest w południowej części województwa pomorskiego, w powiecie tczewskim, nad rzeką Wierzycą. Geograficznie Gmina i Pelplin położony jest w obrębie dwóch mezoregionów fizyczno-geograficznych – Pojezierza Starogardzkiego (część centralna i zachodnia) oraz Doliny Kwidzyńskiej (część wschodnia), która jest częścią makroregionu Doliny Dolnej Wisły. Etnicznie należy do regionu zwanego Kociewiem. Historia Pelplina nierozerwalnie związana jest z zakonem cystersów, przybyłych tu z Bad Doberan w Meklemburgii. W 1274 wieś (wtedy zwana Polplin) z przyległymi terenami została nadana zakonowi przez księcia pomorskiego Mściwoja II. Od 1821 stolica diecezji chełmińskiej (po przeniesieniu z Chełmży), od 1992 diecezji pelplińskiej. W 1931 Pelplin otrzymał prawa miejskie. Od 1994 z Pelplina nadaje Katolicka Rozgłośnia Diecezji Pelplińskiej – Radio Głos. Wybuch II wojny światowej otworzył najbardziej tragiczny rozdział w historii Pelplina. Seminarium Duchowne stało się m.in. więzieniem, gdzie przeprowadzano połączone z torturami przesłuchiwania więźniów. 20 października 1939 r. po procesji, jaka przeszła przez miasto, zamordowano pelplińskich profesorów, kanoników i pracowników Kurii, którzy znajdowali się na miejscu. Śmierć poniosło także kilku świeckich mieszkańców Pelplina. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. gdańskiego.
Katedra Wniebowzięcia NMP - gotycki kościół, pierwotnie świątynia klasztoru Cystersów, od 1824 siedziba miejscowego biskupa. Z dawnego zespołu klasztornego zachowała się katedra oraz część zabudowań zakonnych skupionych wokół czworobocznego wirydarza. Katedra jest jedną z największych świątyń gotyku ceglanego w Polsce (swego czasu druga w Polsce po kościele mariackim w Gdańsku). Posiada bogaty wystrój z XV-XVIII wieku, m.in. monumentalny, 25-metrowy ołtarz główny, liczne ołtarze boczne, zespół stalli, ambonę, organy boczne. Dawny zespół klasztorny, którego główną częścią jest katedra, jest rdzeniem obecnego miasta Pelplina. W 1258 książę Mszczuj II sprowadził z Doberanu Cystersów do pobliskich Pogódek, a następnie w 1276 konwent został przeniesiony do Pelplina. Pierwotny niewielki kompleks budynków zastąpiono w XIV wieku obecnym, monumentalnym założeniem. Budowa opactwa rozpoczęła się w II ćwierci XIV wieku, trwała do około 1400 roku. Oprócz zabudowań skupionych wokół wirydarza w części zachodniej kompleksu wzniesiono zabudowania gospodarcze z browarem, w części wschodniej wzniesiono niewielki kościół Bożego Ciała. W XVII i XVIII nastąpiła gruntowna barokizacja świątyni; otrzymała bogaty wystrój m.in. ołtarze, organy i ambonę. W 1823 miała miejsce kasata zakonu, a rok późnej ustanowiono diecezję pelplińską. Cały zespół został gruntownie odnowiony i regotycyzowany w latach 1894-1899. budowana z cegły katedra jest trójnawową bazyliką na planie krzyża łacińskiego, z pięcioprzęsłowym korpusem nawowym, dwuprzęsłowym transeptem i czteroprzęsłowym, zamkniętym prostokątnie prezbiterium, które flankują nawy boczne. Ustawienie ołtarza głównego pomiędzy drugą od wschodu parą filarów tworzy iluzję ambitu. Transept ma układ halowy, składa się z dwóch naw; architektura ramion transeptu jest odmienna od reszty kościoła, za sprawą sieciowych sklepień; pozostałe części świątyni nakryte są sklepieniem gwiaździstym (sześcioramiennym w nawie głównej i prezbiterium, czteroramiennym w nawach bocznych). Sklepienia wspierają ośmioboczne w planie filary międzynawowe, które na wysokości ścian nawy głównej są częściowo wtopione w lico i tworzą ostrołukowe arkady. Strefa okien umieszczona jest wysoko ponad gzymsem; ponad którym ściany poszczególnych przęseł, przybierają ostrołukową formę. Częściowo zachowały się ceramiczne wsporniki sklepienne o motywach antropomorficznych (główki, popiersia, figurki atlantów) i zoomorficznych. Na zewnątrz ściany są oszkarpowane, zachowały częściowo dekorację zendrówkową. Ściany wieńczą fryzy arkadkowe i fryzy z motywem czteroliścia. Ściany frontowe transeptu, oraz elewacji zachodniej i wschodniej (które mają wielkie, ostrołukowe okna na osi) są zwieńczone bogato zdobionymi szczytami schodkowymi; do ścian elewacji wschodniej i zachodniej przylegają niskie ośmioboczne wieże schodkowe, flankujące elewacje nawy głównej. Na skrzyżowaniu naw późnobarokowa wieżyczka na sygnaturkę. Do katedry prowadzą trzy wejścia, od strony zachodniej, północnej i południowej (od strony krużganków). Ostatnie dwa zachowały gotyckie portale. Portal południowy zachował część dekoracji rzeźbiarskiej z motywami roślinnymi w ościeżach i archiwoltach. Datowany na przełom XIV i XV wieku portal północnego ramienia transeptu charakteryzuje się bogatą dekoracją figuralną wykonaną ze sztucznego kamienia, którą tworzą półpostacie proroków w strefie kapitelowej, aniołki i święci w archiwoltach i głowa Chrystusa w kluczu arkady. Tympanon z przedstawieniem Maiestas Domini neogotycki z 1898.
Góra Jana Pawła II (dawniej: Góra Biskupia) – wzniesienie na zachód od Pelplina, na Pojezierzu Starogardzkim, pomiędzy Pelplinem, a Ropuchami, bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej nr 229. Stanowi popularny cel pielgrzymkowy dla katolików. Wysokość wzgórza wynosi 92,2 m, a szczyt zwieńczony jest 33-metrowym (symbol liczby lat życia Jezusa) krzyżem stalowym, obłożonym blachą nierdzewną, jednym z najwyższych na Pomorzu. Stoi na okrągłej platformie symbolizującej opokę. 6 czerwca 1999 na stokach góry papież Jan Paweł II odprawił mszę i odmówił modlitwę Anioł Pański (350.000 wiernych). Sam krzyż poświęcono 3 maja 1999. Autorami jego projektu byli Anita i Marek Gawdzikowie. Architekci podkreślali, że krzyż wykonany został z materiałów użytkowanych powszechnie w polskim budownictwie w dobie pontyfikatu Jana Pawła II. Konstrukcję opracowali inżynierowie Daniela i Marek Stachurowie. Oświetlenie obiektu zaprojektowała Pracowania Usługowa Elektryk Marcina Burzyńskiego. Krzyż we dnie odbija światło słoneczne, a w nocy świeci światłem sztucznym. Obicie błyszczącą blachą sprawia, że odbija się w nim krajobraz ziemi pelplińskiej (góra jest znakomitym punktem widokowym na Kociewie). Podczas wizyty papieskiej w 1999 w okolicy wzgórza zorganizowano kilka lądowisk helikopterowych. Saperzy z Tczewa zbudowali też tymczasowy, drewniany most na Wierzycy, aby skrócić pielgrzymom drogę z miasta na pole mszalne. Podczas mszy do krzyża przyczepiona była sieć (symbol rybaków), unoszona przez łabędzie, która obecnie znajduje się w Sierakowicach. Całość kompozycji uzupełniała zakrystia w kształcie kociewskiej chaty i sztuczne strumyki ściekające do oczek wodnych. Do czasów obecnych zachowała się w miejscu betonowa ściana z herbami miast kociewskich. Góra była miejscem spontanicznego spotkania wiernych katolickich 2 kwietnia 2005, kiedy to zmarł Jan Paweł II. 6 czerwca 2005 odsłonięto w pobliżu krzyża pomnik upamiętniający wizytę papieską w Pelplinie. Poświęcił go kardynał Józef Glemp oraz biskup z Pelplina – Jan Bernard Szlaga.
Umieszczone zdjęcia wykonano: sierpień 2015