OSIEK

Osiek
wieś położona w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, w gminie Osiek.


Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w 1278 pod nazwą Ossech. Po raz kolejny została wzmiankowana w spisie świętopietrza parafii dekanatu Oświęcim diecezji krakowskiej z 1326 pod nazwą Ossek. W dokumencie sprzedaży księstwa oświęcimskiego Koronie Polskiej przez Jana IV oświęcimskiego wystawionym 21 lutego 1457 miejscowość wymieniona została jako Osschek. W 1653 wzmiankowano dwór. W roku 1672 wymieniono istniejący w Osieku "fortalitio et praedio". Pierwszy pałac w Osieku wybudowany został przez Karola Wacława Larischa pod koniec XVIII stulecia w stylu klasycystycznym. Obecny to efekt przebudowy dokonanej na zlecenie jego syna, Karola Józefa, prawdopodobnie przed 1840 rokiem.

Pałac - pierwsze wzmianki mówiące o dworze obronnym w Osieku pochodzą z 1653 roku, ale prawdopodobnie dwór istniał w tym miejscu dużo wcześniej. W 1784 roku osiecki majątek kupił baron Karol Wacław Larisch, który dokonał gruntownej przebudowy dawnego dworu przekształcając go w klasycystyczny pałac. Obecny kształt pałacu jet efektem jego gruntownej przebudowy, jakiej dokonał syn barona, Karol Józef Larisch, najprawdopodobniej w 1835 roku (na pewno już przed 1840 rokiem) według projektów włoskiego architekta Franciszka Marii Lanciego. Pałac był w posiadaniu rodziny Larischów niemal do końca XIX w. Pałac jest budynkiem dwukondygnacyjnym (drugą kondygnację dobudowano w połowie XIX wieku), posiada dwie wieże kryte cebulastymi hełmami. Niegdyś wejścia do pałacu broniły dwa potężne posągi gryfów. Ściany i sufity wnętrza są pokryte w całości misternymi malowidłami i mozaikami utrzymanymi w tonacji błękitno-białej. Wśród ozdobnych dekoracji przeważają motywy geometryczne i roślinne. W pałacu zachowały się napisy w języku arabskim, między innymi Allah Akbar (Bóg Wszechmocny). W sali balowej, zwanej Salą Mauretańską, znajdują się arabeski i wejścia z zamkniętym łukiem ozdobione motywem muszli. Pałac otoczony jest parkiem krajobrazowym z klasycystycznymi i neogotyckimi zabudowaniami mieszkalnych i gospodarczymi, w tym neogotycką oficyną z okrągłą basztą z 1843 r. W 1885 r. zaniedbaną i zadłużoną posiadłość wykupił baron Oskar von Rudziński (Oskar z Rudna Rudziński herbu Prus III) i przywrócił jej blask. Po jego śmierci w latach 1919-1940 pałacem zarządzali jego synowie.  W pałacu w trakcie organizowanych tutaj licznych bali i spotkań, przyjeżdżali przedstawiciele polskiej elity, m.in. prezydent Ignacy Mościcki, generał Józef Haller, marszałek Józef Piłsudski i kardynał Adam Stefan Sapieha, czy artyści, m.in. akwarelista Julian Fałat. W czasie II wojny światowej majątek przejęli Niemcy zmuszając Rudzińskich do opuszczenia Osieka. Po 1945 majątek został znacjonalizowany i rozparcelowany, a Rudzińskim za czasów PRL nadano zakaz zbliżania się do posiadłości na odległość 30 km. Rodzina Rudzińskich odzyskała pałac oraz budynki gospodarcze w styczniu 2009 roku. Obecnym właścicielem pałacu jest Maciej Rudziński, ostatni z rodu Rudzińskich, wychowany w Osieku. Obecnie we wnętrzach pałacu znajduje się niewielkie prywatne muzeum rodu Rudzińskich (historia rodu i posiadłości).






































Umieszczone zdjęcia wykonano: lipiec 2011