GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY

http://polskiemiastawfotografii.blogspot.com/2010/10/gora-swietej-anny.html

Góra Świętej Anny
wieś w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, w gminie Leśnica, położona na Górnym Śląsku.

Część miejscowości leży na stokach wzniesienia o tej samej nazwie, na którym stoją bazylika i sanktuarium, z rzeźbą św. Anny Samotrzeciej (XV wiek).W latach 80. XV w. na szczycie pobliskiej góry zbudowano kościół albo kaplicę. Na mapach z 1561 i 1685 r. wzgórze nazywa się Georgenberg, prawdopodobnie od patrona ówczesnej świątyni. Pierwsze wzmianki o wsi są w źródłach z 1679 roku. W 1720 r. w miejscowości mieszkały 54 osoby; w 1843 r. liczba ta wynosiła 476, a w 1910 r. – 707 (558 mówiących w j. polskim, 115 mówiących w j. niemieckim, 31 w obu językach). W 1861 r. miejscowość była ośrodkiem rzemieślniczym i miejscem targowym. Wśród mieszkańców znajdowało się wówczas 85 rzemieślników, którzy reprezentowali 13 specjalności. Od XVIII w. zaczęto wydobywanie nefelinitu, a od początku XIX w. powstawały regularne kamieniołomy tej skały i dodatkowo pierwsze kamieniołomy wapienia. Intensywne wydobycie nefelinitu oraz wapienia zaczęło się w latach 80. XIX wieku, a w kamieniołomie będącym obecnie rezerwatem, obie kopaliny wydobywano do 1946 roku. W plebiscycie na Górnym Śląsku w 1921 r. 403 głosujących gminy Annaberg wypowiedziało się za pozostaniem w Niemczech, 91 było za Polską a 3 głosy były nieważne. W maju tego roku w tym rejonie miały miejsce walki podczas III powstania śląskiego. Obecnie upamiętnia je Pomnik Czynu Powstańczego, autorstwa Xawerego Dunikowskiego. W latach 20. zrodził się projekt zmiany nazwy miejscowości z Annaberg na Ahnenberg („Góra Przodków”), który jednak nie został zrealizowany. Poniżej miejscowości od 1936 r. znajdował się Dom Polski zwany „Pod Chełmskim Wierchem”, gdzie odbywały się zjazdy i kursy polskich organizacji działających w przedwojennych Niemczech. W 1936 r. na szczycie góry odbył się Zjazd Polaków Śląska Opolskiego, który zgromadził 6000 Polaków. Obecnie w budynku tym znajduje się filia Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. W czasie II wojny światowej Niemcy założyli żydowski obóz pracy, w rejonie dzisiejszego Muzeum Czynu Powstańczego. Ofiary obozu prawdopodobnie pochowano na jego obszarze. W latach 1945–1954 miejscowość była siedzibą gminy Góra Św. Anny. Od 1988 r. miejscowość jest centrum Parku Krajobrazowego Góra Świętej Anny, obejmującego grzbiet Chełma, a więc zachodnią część Wyżyny Śląskiej. W miejscowości znajduje się muzeum przyrodnicze Parku, a przy drodze z miejscowości do Leśnicy jest Muzeum Czynu Powstańczego. W 1996 r. w miejscowości mieszkało 560 osób. Co roku w Górze Świętej Anny (w 2. połowie lipca) organizowane jest Święto Młodzieży – ogólnopolski zjazd młodzieży katolickiej. W tym czasie górę odwiedza ok. 2000 wiernych z Polski i zagranicy. Przez północny kraniec miejscowości przebiega autostrada A4. Urządzony jest też MOP, który ma piesze połączenie z zabytkami i rezerwatem. Budowę tego odcinka autostrady przeprowadzono przez teren Parku Krajobrazowego wbrew intensywnym protestom organizacji ekologicznych. W obrębie miejscowości znajduje się kilka nieczynnych kamieniołomów wapienia triasowego i nefelinitu (w tym rezerwat geologiczny „Góra św. Anny”), kilka sztolni wykutych w skałach oraz 2 jaskinie.

Kościół pw. św. Anny z 1490 roku, przebudowany w 1665 r. i w XVIII wieku. Klasztor z lat 1730–1749, przebudowany w 1905 roku. Dziedziniec krużgankowy z przełomu XVIII i XIX wieku.

26 kaplic Drogi Męki Pańskiej i Dróżek Matki Boskiej z XVIII wieku, 6 kaplic maryjnych z XVIII wieku, kaplica pw. św. Józefa z połowy XVIII wieku,

Grota Lurdzka

Dom pielgrzyma, część centralna i skrzydło zachodnie, ul. Jana Pawła II, z lat 1929–1939.

Pomnik Jana Pawła II

Pomnik i amfiteatr - w latach 1934–1938, wykorzystując ukształtowanie terenu, nieczynny kamieniołom wapieni triasowych w zachodniej części miejscowości, Niemcy wybudowali na zboczu góry amfiteatr, na 7000 miejsc siedzących i 23 (według innych źródeł 43) tysiące stojących. W 1938 r. odsłonięto na górnej krawędzi amfiteatru mauzoleum, poświęcone niemieckim uczestnikom walk III powstania śląskiego. Mauzoleum w kształcie rotundy zbudowane było z bloków wapienia triasowego, zawierało też przypory z granitu permskiego spod Lipska[13]. Po II wojnie światowej, po przyłączeniu Śląska do Polski, w 1945 r. został wysadzony niemiecki pomnik; współcześnie, amfiteatr jest zaniedbany. 19 maja 1946 roku, podczas obchodów 25. rocznicy wybuchu III powstania śląskiego, rozpoczęto symbolicznie wznosić Pomnik Czynu Powstańczego według projektu Xawerego Dunikowskiego, który ukończono w 1955 roku. Pomnik i obudowa cokołu wykonane są z karbońskiego granitu ze Szklarskiej Poręby (kamieniołom w Hucie).