wieś województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Świdnica, na południowym skraju Równiny Świdnickiej, nad rzeką Piławą.
Wzmiankowana w 1335 roku jako wieś w Księstwie świdnicko-jaworskim, od 1392 r. pod zwierzchnictwem Czech, od 1526 r. Habsburgów, od 1742 r. w państwie Prus, od 1867 r. własność rodziny von Moltke, kiedy to Helmuth Karl Bernhard von Moltke – dowódca z okresu „niemieckich wojen zjednoczeniowych” – nabywa majątek Krzyżowa. Majątek wraz z pałacem po śmierci feldmarszałka w 1891 r. odziedziczył jego bratanek Wilhelm von Moltke, dziadek Helmutha Jamesa von Moltke. Już w XVI wieku istniał tu zapewne jakiś dwór, który został zniszczony w 1633 r. w związku z trwającą wtedy wojną trzydziestoletnią. Dzisiejszy pałac zbudowano na skarpie, nad dawnym korytem rzeki Piławy, z inicjatywy Sigismunda von Zedlitz und Lepie około 1720 roku. Projekt ziemiańskiej siedziby wykonał być może Felix Anton Hammerschmidt ze Świdnicy. W czasie II wojny światowej pałac był miejscem tajnych spotkań niemieckiej antynazistowskiej grupy „Kręgu z Krzyżowej”, założonej m.in. przez właściciela – hrabiego Helmuth James von Moltke. W wyniku zdemaskowania organizacji po nieudanym zamachu na Hitlera w Wilczym Szańcu, jej członkowie wraz z właścicielem pałacu hrabią Helmutem von Moltke zostali straceni. Wraz z przegraną Niemiec w II wojnie światowej na mapie Europy zaszły zmiany graniczne na niekorzyść agresora, jakim były Niemcy. Konsekwencją tego było m.in. włączenie Krzyżowej w granice Polski. We wsi osiedlono mieszkańców z utraconych terenów polskich na wschodzie oraz z Polski centralnej. Majątek w Krzyżowej przekształcono w PGR, a w Domu na Wzgórzu zamieszkało kilka rodzin. Użytkowany w coraz mniejszym stopniu pałac popadał w ruinę, aż do 1990 roku, kiedy rozpoczęto odbudowę pałacu. W pałacu 12 listopada 1989 odbyło się spotkanie premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Niemiec Helmuta Kohla, w czasie którego odprawiono „Mszę Pojednania”.
W 1720 roku Sigimund von Zedlitz und Lepie kazał zbudować pałac na miejscu starego dworu. Kamienna budowla została wzniesiona na planie prostokąta. Posiada dwa piętra, piwnice i mieszkalne poddasze. Nad drzwiami wejściowymi znajdują się herby rodzin von Moltke oraz von Burt – poprzednich właścicieli majątku. Ród von Moltke znany był z przeciwstawiania się polityce Hitlera. W pałacowym parku odnaleźć można ich rodowy cmentarz i mauzoleum. Po wojnie obiekt został przejęty przez państwo, przekształcony w PGR i zaczął popadać w ruinę. 12 lipca 1989 roku w pałacu w Krzyżowej spotkali się szefowie rządów: niemieckiego i polskiego – Helmut Kohl i Tadeusz Mazowiecki. W 1990 roku powołano do życia Fundację Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego, mającą na celu integrację młodzieży z całego świata. Pałac w Krzyżowej został wybudowany z kamienia, na planie prostokąta. Posiada dwie kondygnacje, piwnice oraz mieszkalne poddasze. Wejście do pałacu prowadzi kamiennymi schodami z metalową balustradą. Nad drzwiami wejściowymi wiszą kartusze herbowe rodzin von Moltke i von Burt. Wewnątrz, na ścianach klatki schodowej zachowały się piękne freski z dekoracją roślinną. Przy pałacu znajduje się park założony w latach 1867 - 1892 przez feldmarszałka von Moltke, rodowy cmentarz i mauzoleum. Na terenie obiektu działa również restauracja. Obecnie pałac został odbudowany i odrestaurowany staraniem Fundacji Krzyżowa. Prace budowlane i renowacyjne kosztowały 29 milionów marek. Odnowiono m.in. wspomniane już piękne freski z motywami roślinnymi, znajdujące się wewnątrz, na klatce schodowej. Utworzony został Dom Spotkań Młodzieży. Obecnie działa tu też hotel i restauracja.
Umieszczone zdjęcia wykonano: czerwiec 2013