miasto w województwie opolskim, w powiecie opolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Niemodlin.
Niemodlin istniał już prawdopodobnie w X wieku jako osada targowa. Według legendy, św. Wojciech podczas swojej podróży misyjnej zatrzymał się tutaj i zaczął budować kościół (przez miasto przebiegał główny szlak do Pragi i Brna). Miasto powstało przed rokiem 1224, a prawa miejskie uzyskało w 1283 roku. Najstarsza potwierdzona wzmianka o Niemodlinie pochodzi z 1224 roku. Prawa miejskie zostały nadane przez księcia Kazimierza, w zamian za koszty poniesione przy otaczaniu zamku opolskiego wysokim murem. Miasto w 1313 roku stało się siedzibą księstwa niemodlińskiego i pozostawało nią do 1460 roku. Osobny artykuł: Księstwo niemodlińskie. Od 1779 do końca II wojny światowej miasto należało do hrabiów Praschmów. Głównym źródłem utrzymania mieszkańców w czasach feudalnych było rolnictwo oraz leśnictwo. Na początku XIX wieku powstała w mieście fabryka lin oraz browar. Od czasu wojen śląskich do 1945 miasto należało do Prus (od 1871 także do zjednoczonych Niemiec) i nosiło nazwę Falkenberg; w okresie międzywojennym stacjonował tutaj Batalion Wartowniczy Falkenstein (niem. Wach-Bataillon Falkenstein). Od 1816 do 1945 Niemodlin był siedzibą starostwa (Landkreis Falkenberg O.S.), po którym pozostała m.in. dawna siedziba (obecnie zajęta przez bank). Miasto było również siedzibą powiatu w okresie powojennym w latach 1946-1975. Po reaktywacji powiatów w 1999 roku, ziemie byłego powiatu włączono do powiatu opolskiego oraz częściowo do powiatów nyskiego i brzeskiego. Po zakończeniu II wojny światowej Niemodlin znalazł się w granicach Polski.
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:
- miasto w ramach średniowiecznego założenia, w tym unikatowy wrzecionowaty rynek z zespołem kamieniczek pochodzących głównie z XVIII i XIX w., a wśród nich dawny ratusz, budynek mieszkalny oznaczony numerem 51. Zbudowany na początku XIX wieku zastąpił stary ratusz istniejący niegdyś w centralnej części rynku. Piwnice zachowały sklepienia kolebkowe
- kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, gotycki, z poł. XIII-XIV w. z przekształceniami barokowymi, zbudowany na początku XIII w. (prezbiterium), rozbudowany w wieku XV o nawę i wieżę. Część wyposażenia wewnątrz kościoła (ambona, ołtarze i rzeźby) z XVII i XVIII wieku. Renesansowy dzwon z 1522 roku. * Ogrójec znajduje się w południowej ścianie prezbiterium kościoła z rzeźbami pochodzącymi z XVIII w. Kościół jest siedzibą parafii, wypisany z księgi rejestru,
- zespół zamkowy, z XIV/XV w., XVI w., XVIII w.: oficyna i zabudowania stajenne, barokowy budynek bramy prowadzący do zamku, most zamkowy, mur z bastejką, park. Zamek w Niemodlinie to wielka późnorenesansowa rezydencja książęca otoczona zabudowaniami. Zbudowany on został na początku XIV wieku. Od roku 1314 do 1382 był rezydencją książąt niemodlińskich. W roku 1428 został zniszczony podczas wojen husyckich i spalony w roku 1552. Dwukrotnie przebudowywany na rezydencję renesansową w latach 1575 i 1589-1592. W roku 1610 zbudowano kaplicę zamkową. Ponownie zniszczono zamek w roku 1643 w czasie wojny trzydziestoletniej, a następnie odbudowano. Z pierwotnego założenia zachowały się fragmenty murów wskazujące, że średniowieczny zamek zbudowany był na planie regularnym prostokąta. Wiedzie do niego budynek bramny z drugiej połowy XVIII wieku z wielką wieżą wjazdową na osi zwieńczoną hełmem. Za budynkiem bramnym rozciąga się dziedziniec gospodarczy, z którego do zamku prowadzi most, ozdobiony wykutymi w kamieniu św. Florianem, Janem Chrzcicielem, Antonim i Janem Nepomucenem. Zamek jest czteroskrzydłowy, z renesansowym dziedzińcem pośrodku i arkadowymi krużgankami renesansowe, przebudowane zapewne w drugiej połowie XIX wieku. Zamek jest tak olbrzymi i tak znaczący w bogatej historii Śląska Opolskiego, że trzeba go poznać. Z bliska przedstawia się też znacznie lepiej niż na zdjęciach.
Umieszczone zdjęcia wykonano: styczeń 2011; lipiec 2015; czerwiec 2016