KAMIENIEC ZĄBKOWICKI

http://polskiemiastawfotografii.blogspot.com/2010/10/kamieniec-zabkowicki.htmlKamieniec Ząbkowicki
wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Kamieniec Ząbkowicki.

Kamieniec Ząbkowicki początkowo osada służebna przy opactwie cysterskim do 1810 r., a następnie aż do 1945 r. ośrodek rozległych dóbr zakupionych przez królową niderlandzką wykorzystał wyjątkową w skali Dolnego Śląska szansę swego rozwoju. Historia obecnej miejscowości Kamieniec Ząbkowicki to dzieje czterech początkowo niezależnie rozwijających się w przeszłości osad: Kamieńca, Istebki, Łopienicy i przyłączonego w okresie powojennym Goleniowa Śląskiego. Jeszcze w XIX w. nastąpił zdecydowany rozwój terytorialny miejscowości. Jako osada, w której w oparciu o infrastrukturę przejętą po cystersach ustanowiono siedzibę dóbr książęcych i gdzie wzniesiono imponujące założenie pałacowe, Kamieniec dostał wyjątkową możliwość rozwoju zarówno gospodarczego jak i przestrzennego. W oparciu o historyczne trakty drogowe Kamieniec został jeszcze w XIX w. zespolony przestrzennie z najbliżej połączonymi wsiami: Istebką i Łopienicą. Koniec XIX w. i powstanie linii kolejowej zapoczątkowało rozwój Kamieńca w kierunku sąsiedniego Goleniowa Śląskiego. W centrum Kamieńca Ząbkowickiego dominuje rozległe, o znaczeniu ponadregionalnym, pocysterskie założenie klasztorne z kościołem pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, pałacem opackim i klasztornym folwarkiem. W krajobrazie okolicy wyróżnia się wznoszący się na Górze Zamkowej pałac Marianny Orańskiej otoczony parkiem dzieła najznakomitszych twórców jej epoki. Wzorem małych miast w Kamieńcu od XIX w. powstawały liczne obiekty użyteczności publicznej szkoły, instytucje o charakterze dobroczynnym i szpitale, dworce kolejowe, gospody, zajazdy i restauracje, urzędy pocztowe. Centrum miejscowości rozwijało się na wzór miasteczka (w oparciu o wykształcony i istniejący do schyłku epoki nowożytnej plac targowy przed opactwem). Jeszcze w XIX w. Kamieniec został siedzibą okręgu administracyjnego administracji państwowej. W okresie powojennym ośrodkiem gminnej administracji samorządowej.Najstarsze ślady osadnictwa. Kamieniec Ząbkowicki położony jest w obrębie mezoregionu Obniżenia Otmuchowskiego, przy czym północnowschodnie krańce miejscowości, według J. Kondrackiego, wchodzą w skład mezoregionu Wzgórz Niemczańsko- Strzelińskich, a konkretnie mikroregionu Wysoczyzny Ziębickiej, która jest szerokim garbem wysokości m, zbudowanym z osadów plejstoceńskich, które zalegają na mioceńskich iłach jeziornych. Obniżenie Otmuchowskie jest zapadliskiem tektonicznym, które wykorzystuje Nysa Kłodzka w swoim środkowym biegu. Rzeka przepływa na południe od centrum Kamieńca, zaś przez wieś płynie jej lewy dopływ: Budzówka.

Dawne opactwo cystersów (XIV w., przebudowany XVII w.) z kościołem Wniebowzięcia NMP. - zespół klasztorny opactwa cysterskiego w Kamieńcu Ząbkowickim – pocysterski barokowy zespół klasztorny z kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba Starszego. Obecnie kościół klasztorny pełni funkcję świątyni parafialnej, a w zachowanych budynkach klasztornych mieści się oddział Archiwum Państwowego we Wrocławiu. W połowie XIII wieku Cystersi osiedli w Kamieńcu Ząkowickim otrzymując przywilej własności tego miejsca oraz wielu okolicznych wiosek wystawiony przez papieża Inocentego IV. Dzięki swej zaradności doszli do wielkiego znaczenia gospodarczego oraz politycznego. To oni właśnie stali się mediatorami w sporze pomiędzy księciem Henrykiem IV Probusem a biskupem Tomaszem Zarembą.  Wznoszone od początku XIV wieku gotyckie zabudowania klasztorne wraz z kościołem często popadały w ruinę. Przyczyną tych wydarzeń oprócz pożarów i powodzi były konflikty zbrojne. Lista tych jest tak długa, że nie sposób wszystkich wymienić bowiem należałoby rozpocząć na najazdach husyckich a zakończyć II wojną światową. Wszystkie te zniszczenia usuwano a na podwalinach starych budowli powstawały nowe ostatecznie przyjmując styl barokowy. Barokowymi elementami przyozdobiono gotycki kościół i barok "wprowadził" się do jego wnętrza. Najokazalszym zabytkiem jest ołtarz główny. Tryptyk ponad 20 metrowej wysokości należy do grupy najwyższych drewnianych ołtarzy w Polsce.









Figura św. Floriana - ten męczennik i święty katolicki utożsamiany jest przede wszystkim z patronem strażaków. Jego wizerunki najczęściej spotykane są przy remizach straży pożarnej. Przed budynkiem bramnym zespołu klasztornego opactwa cysterskiego na moście stoi kamienna, barokowa figura św. Floriana. Święty przedstawiony jest w stroju rzymskiego legionisty z naczyniem, z którego wylewa się woda na płonący budynek. Rzeźba została wykonana w 1702 lub 1732 r.

Figura św. Jana Nepomucena - na poczatku mostu prowadzącego do klasztoru spotykamy również rzeźbę św. Jana Nepomucena. Figura przedstawia świetego trzymającego w prawej ręce palmę, symbol męczeńskiej śmierci, na której ułożony jest krzyż.Rzeźba została wykonana w 1705 r.

W kościele ewangelickim znajdującym się po drodze do zamku obecie istnieje sala widowiskowo-wystawiennicza nalezoca do Gminnego Centrum Wystawienniczego. Jest on położony bezpośrednio przy wzniesieniu prowadzącym do zamku. Jest to dawna świątynia ewangelicka, wybudowana w 1885 r., zaprojektowana przez Ferdynanda Martiusa – współautora i budowniczego zamku w Kamieńcu. Do powstania kościoła wydatnie przyczyniła się księżna Marianna Orańska. Świątynia, nazywana dziś „Czerwonym kościółkiem”, została zbudowana w stylu neogotyckim. Jest jednonawowa z transeptem, orientowana. Powstała głównie z cegły, lecz elementy dekoracyjne, wykończenia murów, okien, otworów drzwiowych wykonano z piaskowca. Od zachodu do kościoła przylega wieża o wysokości 52 m. Od momentu powstania do końca II wojny światowej kościół służył miejscowej wspólnocie ewangelickiej. Burzliwe są powojenne losy świątyni – budynek przez wiele lat pełnił funkcje magazynowe, i dzięki temu – choć zaniedbany – był utrzymywany przez kilkadziesiąt lat w nienajgorszym stanie technicznym. Co jakiś czas podejmowane były próby ratowania zabytku i jego adaptacji na cele społeczne. Niestety – dopiero w latach 80-tych XX w., dzięki staraniom Towarzystwa Miłośników Ziemi Kamienieckiej, rozpoczyna się mozolna restauracja obiektu. Prace, przerwane pod koniec lat 80-tych (w wyniku zmian ustrojowych w Polsce), podjęto ponownie w połowie lat 90-tych.
















Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim - to imponujące pod względem rozmachu romantyczne zamczysko, które powstało z inicjatywy skandalizującej księżnej niderlandzkiej Marianny Luisy Orańskiej,która po odziedziczeniu ogromnego majątku po swojej matce, królowej Wilhelminie i pomnożeniu go poprzez prestiżowe małżeństwo z synem króla Prus, wybrała Kamieniec jako miejsce dla swej wytęsknionej rodzinnej rezydencji. Na jej decyzję wpływ miały przede wszystkim niepodważalne walory krajobrazowe okolicy, ale również swoisty romantyczny historyzm, bowiem z kamienieckim przyczółkiem wiązały się przekazy o polskiej księżniczce i księciu ziębickim, ich wielkiej miłości, spełniającej się w legendarnej warowni, stojącej rzekomo na wybranej przez Mariannę Zamkowej Górze. Rezydencja w Kamieńcu wzniesiona została na planie prostokąta o wymiarach 75x48 metrów, przy czym jej wysokość równa jest mniej więcej 1/3 długości większego boku. Wybudowano ją niezwykle staranie z kamienia i cegły. Gmach pałacu jest dwupiętrowy, flankowany czterema okrągłymi wieżami o wysokości ok. 34 metry i dwiema dodatkowymi wieżyczkami, umieszczonymi po bokach ryzalitu, na którego środku widnieje duża tarcza herbowa. Dwupiętrowe wieże ozdobione są gzymsem z prostymi blankami a ponad nimi wznoszą się okrągłe nasady wieżowe, również dwupiętrowe z blankowanym wieńcem na szczytach. Poszczególne skrzydła tworzą prostokątny dziedziniec wewnętrzny otoczony na wysokości parteru otwartymi arkadami. Zamek liczył ponad 100 pomieszczeń mieszkalnych o łącznej kubaturze 52000 m3. Oprócz gmachu głównego i niezbędnego zaplecza w skład rezydencji wchodziło bogate, wielopoziomowe założenie parkowo-ogrodowe (150 ha) z ciągiem tarasów, fontann i pergoli, ozdobionych utrzymanymi w stylu neoklasycystycznym rzeźbami, ławkami i wykutymi z białego marmuru balustradami, a także liczne obiekty towarzyszące: oczka wodne, basen kąpielowy, malownicze groty oraz mauzoleum w głębi parku. Podobno w podziemiach budowli znajdują się nie do końca zbadane korytarze. Obiekty te wzniesione z czerwonej cegły i kamiennymi zdobieniami nawiązywały stylem do architektury angielskiej, jedynie górujący nad tymi obiektami ośmioboczny wysoki komin wykonany został zgodnie ze wskazaniami projektanta pałacu, architekta Karola Schinkla.














































































































Park wokół zamku.
















Poniżej wznoszonego pałacu Marianny Wilhelminy Orańskiej w latach 1862-1865 zostały zbudowane kotłownia, pompownia oraz gazownia. Budowa tych obiektów zapewniła zaopatrzenie pałacu jak i zespół fontann w niezbędne media.


Wiadukt kolejowy - budowa linii kolejowej Wrocław - Kamieniec Ząbkowicki – Międzylesie związana była między innymi z budową w latach 1873-1874 dwóch wiaduktów kolejowych. Największy z nich został wzniesiony nad rzeczką Budzówką i drogą biegnąca z Kamieńca Ząbkowickiego do Ząbkowic Śląskich. Jest to budowla trójprzęsłowa wykonana z cegły i kamienia zwieńczona balustradą.

Pozostałe zdjęcia zrobione w Kamieńcu Ząbkowickim.


Umieszczone zdjęcia wykonano: maj i wrzesień 2010, czerwiec 2013, październik 2016.