Bircza
wieś (do 1934 miasto) w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, położone na Pogórzu Przemyskim; siedziba gminy Bircza.
W centrum wsi znajduje się rynek, przez który na ukos przechodził dawny trakt handlowy z Sanoka. Kierował się on następnie na wschód, w stronę pałacu (dawniej obronnego zamku). Przed zamkiem trakt rozdwajał się – jeden prowadził w kierunku Przemyśla, drugi na południe, w kierunku Kamiennej Górki, a potem na Węgry (trakt węgierski). Od traktu przemyskiego zaraz za zamkiem oddzielała się odnoga do Dobromila. Rynek Birczy jest regularny, prostokątny. Z czterech rogów rynku wychodziły cztery ulice. Od powstania miasteczka aż do 1941 istniały też w Birczy trzy etniczne dzielnice: polska – wschodnia część rynku, z kościołem w centrum dzielnicy (kościół znajdował się w innym miejscu niż obecnie – na działce z wielkim dębem), ruska – zachodnia i południowa część rynku, z cerkwią w centrum dzielnicy (cerkiew „na pagórku”) i żydowska – północna część rynku (z synagogą (później dodatkowo z domem modlitwy), domem rabina i mykwą).
Bircza to malownicza wieś gminna, pełna uroku, tajemnic i sekretów. Położona wśród wzgórz i dolin. Przepływa przez nią rzeka Stupnica, która jest dopływem Sanu. Pałac jest bardzo zaniedbany i stanowi budynek mieszkalny.
Pałac w Birczy znajduje się na zamkowym wzgórzu na wschód od miasteczka Bircza. Pierwsza wzmianka o zamku w Birczy pochodzi z I połowy XVIII wieku, przypuszcza się jednak, że jakaś budowla obronna znajdowała się w tym miejscu dużo wcześniej. Zamek kontrolował przebiegające u podnóża drogi biegnące w kierunku Przemyśla i Sanoka, oraz na południe, w kierunku Węgier ("trakt węgierski"). Na początku XIX wieku zamek zostaje gruntownie przebudowany. Opierając się na starych zamkowych murowanych piwnicach, w miejsce drewnianego Humniccy wybudowali murowany prostokątny zamek. W latach 50-tych XX wieku został częściowo odbudowany z przeznaczeniem na szkołę podstawową. Według danych z 1959 budynek był w części północnej piętrowy, w południowej parterowy. Dach trójpołaciowy, kryty blachą. Podłogi i stropy drewniane. Przed elewacją północną znajdowała się fontanna. Około 1960 wykonano gruntowny remont: wymieniono schody na żelbetowe, zmieniono stolarkę drzwiową i okienną, część parterową nakryto eternitem. Około 1970 wykonano kolejny remont, adaptując pałac na internat szkoły podstawowej: nadbudowano część południową, wymieniono częściowo stropy, odkopano i wyremontowano piwnice, dach nakryto blachą. Obecnie obiekt niszczeje, oczekując na inwestora.
Umieszczone zdjęcia wykonano: sierpień 2012