OŁDRZYCHOWICE KŁODZKIE

Ołdrzychowice Kłodzkie
wieś sołecka położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko.


Wiedza o początkach Ołdrzychowic Kłodzkich jest obecnie bardzo niewielka, co wynika z braku wielu źródeł historycznych z tego okresu oraz braku kompleksowych badań archeologicznych. W związku z tym należy odwołać się do hipotez. Wschodnia część ziemi kłodzkiej była we wczesnym średniowieczu słabo zaludniona. Na tym terenie istniały w tym okresie w bezpośrednim sąsiedztwie obecnej wsi takie osady jak: Żelazno i Trzebieszowice. W pierwszej połowie XIV w. królowie czescy podjęli akcje kolonizacyjną na tym obszarze. W tym czasie powstały m.in. Ołdrzychowice, które ulokowano przy ważnym, starym szlaku handlowym zwanym Solną Drogą, który prowadził z Czech do Krakowa. W zakładaniu osady uczestniczyła w większości ludność niemiecka oraz w mniejszym stopniu tubylcza ludność słowiańska. Wieś lokowano na tzw. „surowym korzeniu”, a akcją dowodził jak można przypuszczać niejaki Ulrich, od którego imienia miejscowość wzięła swoją nazwę - Ulrichsdorf. Zasadźca wsi otrzymywał największy przydział ziemi i posiadał wiele przywilejów na terenie osady. Nosił on oryginalny tytuł na ziemi kłodzkiej - wolnego sędziego. Do połowy XIV w. nie posiadamy jednak w ogóle wzmianek dotyczących wolnych sędziów w Ołdrzychowicach. Wieś została po założeniu nadana następnie rycerskiemu rodowi Knoblauchsdorfów w lenno. Pierwsza historyczna wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1342 r., kiedy to po raz pierwszy Knoblauchsdorfowie są poświadczeni jako właściciele wsi przy okazji umowy kupna-sprzedaży, w której są wymieniani jako świadkowie transakcji sprzedaży kilku łanów na ziemi kłodzkiej. Średniowieczne dzieje wsi możemy analizować tylko i wyłącznie na podstawie zachowanych dokumentów kupna i sprzedaży oraz zachowanych do naszych czasów protokołów sądowych. Pierwszym znanym z imienia właścicielem wsi był Hanko Knoblauchsdorf. Trzydzieści lat później jako właściciel wolnego sędziostwa wymieniany jest Nikolas Ulersdorf. Późniejsi jego posiadacze często używali nazwiska von Ullersdorf - od nazwy wsi. W 1384 r. pojawia się pierwsza wzmianka historyczna dotycząca kościoła parafialnego. Przez cały ten czas istniało dziedziczne, wolne sędziostwo, które obejmując w 1413 r. 1 łan gruntów, stało się przedmiotem transakcji Wano i jego matką Mertin Wankinne, a Casparem von Ullrichsdorffem. W 1420 r. sędziostwo posiadała Margaretha, córka Jürga von Zaucha. W 1466 r. istniał tu duży folwark, którego właścicielem był w 1476 r. Petir Lauterbach. W 1481 r. wieś odwiedził biskup wrocławski, który poświęcił nowy kościół i ołtarz. W 1488 r. posiadaczem wolnego sędziostwa był Bertel Lischke. Pod koniec XV w. posiadaczem lenna rycerskiego był przez pewien czas ród Haugwitzów [...]. Ołdrzychowice Kłodzkie zachowały swój pierwotny układ rozbudowanej wsi łańcuchowej, lecz jest on obecnie mało czytelny, ze względu na to, że główna ulica (Kłodzka) została zabudowana równoległymi, połączonymi przecznicami. Zaburzenia tego układu wprowadziły także późniejsze obiekty przemysłowe. We wsi zachowało się wiele zabytków, które jednak uległy znacznej przebudowie.

Pałac Magnisów - dwór w Ołdrzychowicach Kłodzkich wzmiankowany jest na druga połowę XVI w., jednak jego początki sięgają znacznie dalej – XIV w. Pierwszy właściciel wsi, Hanko Knoblauchsdorf, starosta kłodzki i asesor sądu lennego, prawdopodobnie był fundatorem w tym miejscu wieży obronno-mieszkalnej, która stanowić miała siedzibę jego rodu. Wzniesiono ją prawdopodobnie między 1348 a 1366 r. Budowę obecnego zespołu rozpoczęto w 1572 r., kiedy to do istniejącej wieży mieszkalnej dobudowano kolejne skrzydła mieszkalne w stylu renesansowym. Kolejni właściciele dokonywali przebudowy zespołu dworskiego, w tym w XVIII w. w stylu barokowym. W tym samym czasie powstały dodatkowe oficyny dworskie i zabudowania gospodarcze. Z inicjatywy rodu Magnisów dokonano renowacji obiektu, nadając mu elementy klasycystyczne w XIX w. W pobliżu pałacu założono rozległy park, w którym gościła Luiza Pruska w 1800 r. Rezydencja była jednym z najbardziej znanych i odwiedzanych miejsc na ziemi kłodzkiej, szczególnie dlatego, że leżała na głównej drodze do Lądka-Zdroju. Bywali tu i opisywali ją także Polacy, m.in. Józef Morawski w 1815 r., który podał dokładny koszt budowy żeliwnej kolumny znajdującej się w pobliżu. W 1826 r. przejeżdżał tędy Fryderyk Skarbek, poeta i dramaturg, a w 1837 r. późniejszy słynny kaznodzieja jezuicki, Karol Antoniewicz. Po zakończeniu II wojny światowej pałacem zainteresowali się Rosjanie, którzy wywieźli stąd wszystkie dzieła sztuki zgromadzone tutaj podczas działań wojennych. W latach 1949-1990 w pałacu znajdowała się siedziba PGR-u. Obecnie jego właścicielem jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, a budynki stoją puste i niszczeją. Budynek o powierzchni 810 m2 w stylu klasycystycznym, dwukondygnacyjny, założony na planie prostokąta z ryzalitem w środkowej części, wieżą od strony południowej. Wyraźnie wyodrębnione są dwa skrzydła (północne i południowe). Obiekt jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzą jeszcze: oficyna pałacowa, spichlerz, oranżeria, mur i brama.






























Pałac Oppersdorfów - barokowy dwór rodziny Oppersdorfów, wybudowany w XVIII wieku i przebudowany w stylu klasycystycznym w XIX i XX wieku. W 1929 roku hrabina Zofia Gabriela Antonia von Oppersdorf (1863-1942) sprzedała pałac siostrom franciszkankom szpitalnym. Pałac jest budynkiem dwukondygnacyjnym na rozczłonkowanym, asymetrycznym rzucie z dostawioną wieżyczką, czworoboczną, dwukondygnacyjną, nakrytą łamanym, czterospadowym dachem. Na osi pałacu znajduje się kolumnowy portyk podtrzymujący balkon, wyżej jest skromny tympanon. Elewacja jest dzielona pilastrami. Całość otacza ładnie utrzymany park krajobrazowy. Obecnie w pałacu mieści się dom macierzysty – siedziba prowincji polskiej ss. franciszkanek szpitalnych i jak widać na zdjęciach trwa remont.















































Umieszczone zdjęcia wykonano: październik 2016