wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Gołuchów.
Na południe od wsi położone jest Jezioro Gołuchowskie, zbiornik utworzony na niewielkiej rzece o nazwie Trzemna, nad zbiornikiem kąpielisko, kemping i ośrodek sportów wodnych.
W pierwszej wzmiance z 1263 r. wymieniony jest kasztelan wilkowyjski Żegota z Gołuchowa. Początkowo wieś należała do Toporczyków, a w latach 1408-1507 do rodziny Gołuchowskich herbu Wieniawa. Od nazwiska właścicieli utworzono nazwę wsi. Później była posiadłością Leszczyńskich, po nich innych rodzin, od 1853 r. majątkiem Jana Działyńskiego z Kórnika, a następnie jego żony, Elżbiety Izabeli z Czartoryskich. W 1893 r. utworzono tu ordynację. Znaleziska w Gołuchowie i okolicach świadczą, że teren zasiedlony był już w IV okresie brązu. Powstałe w czasach wpływów rzymskich i wczesnego średniowiecza zabytki wskazują, że obszar ten był zamieszkiwany nieprzerwanie od 2500 lat. Przebiegał tędy ważny szlak handlowy z Poznania przez Kalisz, Sieradz do Małopolski. W XIII wieku liczne wsie tego regionu, w tym także Gołuchów, należały do rodu Toporczyków, pierwszych właścicieli Gołuchowa. Uważa się, że już w XIII wieku ufundowano tam kościół, lecz w źródłach wymieniony on został dopiero w 1348 r. W 1408 r. majątek przeszedł, na trzy stulecia, we władanie rodu Wieniawitów. W 1507r. wieś przeszła w ręce Leszczyńskich herbu Wieniawa. Rafał Leszczyński wzniósł tu około 1560 r. renesansowy dwór obronny, który w rezultacie podjętych przez niego prac przeobraził się w dwuskrzydłowy zamek, założony wokół dziedzińca z arkadowym krużgankiem. W Gołuchowie w 1555 r. odbył się zjazd przedstawicieli wyznania kalwińskiego z Małopolski i Wielkopolskich braci czeskich, dyskutujacych nad połączeniem dwóch wyznań. Na gołuchowskim zamku spisany został również w roku 1581 przywilej dla braci czeskich, przekazujący im kościół parafialny i należące do parafii uposażenia. Na początku XVII wieku dwór został rozbudowany. Jednak po roku 1695 nastąpił upadek tej świetnej rezydencji magnackiej. Stało się to po sprzedaży zamku przez Leszczyńskich. Przechodził on potem w różne ręce, aż w roku 1853 dobra gołuchowskie zakupił Tytus Działyński z Kórnika z przeznaczeniem dla swego syna Jana. Od roku 1856 porządkowano park i prowadzono przygotowania do odbudowy zrujnowanego zamku. Rozpoczęte przez Jana Działyńskiego prace doprowadziła do końca jego żona, Izabela z Czartoryskich Działyńska. W pomieszczeniach zamku, przebudowanego w latach 1872-1885, urządzono muzeum dzieł sztuki. Zbierano je w całej Europie, a część z nich przeniesiono z Hotelu Lambert w Paryżu. Muzeum posiadało cenną kolekcję waz greckich, obrazów, militariów i rzemiosła artystycznego w tym zbiorów limozyjskich emalii. Do 1939 roku było to jedno z największych prywatnych muzeów w Europie. Wokół zamku rozciąga się piękny park, który powstał w II połowie XIX wieku według koncepcji Jana Działyńskiego. Zamysły hrabiego przez kilkadziesiąt lat realizował Adam Kubaszewski. Gołuchów był własnością Czartoryskich do II wojny światowej. W czasie wojny zbiory muzealne zostały wywiezione, a zabytkowy kościół, znajdujący się w pobliżu wejścia do parku, zburzono. W 1951 roku zamek został przejęty przez Muzeum Narodowe w Poznaniu i do dziś funkcjonuje jako jego oddział. Zabytki Gołuchowa należą do bardziej znanych i najlepiej zachowanych założeń rezydencjalnych w Polsce. Dzieje tej rezydencji, związanej ze znakomitymi rodami Leszczyńskich, Działyńskich, a w końcu Czartoryskich, wpisane zostały na trwałe do historii i kultury polskiej.
Zamek był dawną rezydencją Leszczyńskich. Zbudowany został w stylu neorenesansu francuskiego. Zawiera przede wszystkim cenne przedmioty sztuki europejskiej z różnych epok. Znajdują się tu m. in. zbiór greckich waz i gobelinów. Gromadzone one były na przestrzeni lat przez Izabellę z Czartoryskich Działyńską. W podziemiu znajdują się dwie sale, z których wyróżnia się Sala Muzealna, jako najbardziej reprezentacyjna komnata zamku. W salach parteru stropy wykonano wzorując się na czasach sprzed restauracji zamku. Na piętrze pięknem uderza różnorodność pomieszczeń, od Biblioteki poprzez Salę Królewską, aż do Kredensu. We wszystkich wnętrzach urzekają kunsztowne i bogato zdobione kominki. Obecna ekspozycja powstała w 1977 roku.
Park przy zamku
