Lewin Brzeskimiasto w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lewin Brzeski. Miasto jest położone na Nizinie Śląskiej nad Nysą Kłodzką.
Powstanie osady było uwarunkowane położeniem w pobliżu przeprawy przez Nysę Kłodzką. Prawa miejskie w XIII w. za sprawą pierwszego właściciela, Bogusza z Pogorzeli, który w 1250 r. lokował miasto, potwierdzenie praw miejskich 1333 r. przez księcia Bolesława III z Brzegu. Do 1675 r. miasto należało do księstwa legnicko-brzeskiego. Od 1329 r. jako lenno korony czeskiej. W latach 1526-1741 Lewin Brzeski był pod władaniem Habsburgów austriackich. Po tym okresie (w wyniku wojen śląskich) z większością Śląska przeszedł pod panowanie pruskie. W XVIII w. do miasta przybyli Żydzi. W 1880 r. powstał tu cmentarz żydowski. Do 1937 r. w miejscowości mieszkało już tylko 30 Żydów. W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski. Dotychczasowa ludność miasta została wysiedlona do Niemiec.
Układ urbanistyczny miasta z zachowanym średniowiecznym układem ulic.
Ratusz - ratusz został wybudowany w 1838 roku w stylu klasycystycznym. Ulokowany na środku rynku, ratusz jest obecnie siedzibą Urzędu Miasta i Gminy w Lewinie Brzeskim. Pierwszy ratusz w Lewinie Brzeskim powstał już na początku XVI wieku. Była to budowla o konstrukcji szachulcowej, niekonserwowana uległa zniszczeniu w roku 1799. Obecny ratusz został wniesiony w 1838 roku i dotrwał do obecnych czasów w niezmienionej formie. Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 14 stycznia 1966 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków. Wybudowana na planie prostokąta, murowana, klasycystyczna, piętrowa budowla posiada wysokie piwnice. Na środku elewacji frontowej znajduje się dwuosiowy ryzalit podzielony na parterze pilastrami, zakończony trójkątnym szczytem, pośrodku którego mieści się herb miasta umieszczony pośród stiukowej dekoracji roślinnej. Ryzalit znajduje się również na tylnej ścianie budynku. Ratusz pokryty jest dwuspadowym dachem z naczółkami z ceramicznej czerwonej dachówki. Na środku kalenicy mieści się kwadratowa wieżyczka z prześwitem, przykryta gontowym dachem zakończonym iglicą. Ulokowany na środku rozległego rynku, ratusz jest obecnie siedzibą Urzędu Miasta i Gminy w Lewinie Brzeskim.
Kościół św. Piotra i Pawła - nieczynny ewangelicki kościół filialny znajdujący się w Lewinie Brzeskim przy ul. Zamkowej. Jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem tego miasta. Pierwszy kościół katolicki istniał w tym miejscu już w 1310. Zbudowany został przez dominikanów, którzy osiedlili się w Lewinie przed 1285. Obecnie zachowany pochodzi z XIV wieku, w 1416 funkcjonowała przy nim szkoła. Ewangelicy przejęli świątynię w 1543. Czterdzieści trzy lata później strawił ją pożar. Kościół został po nim nie tylko odbudowany, lecz uległ też rozbudowie, m.in. do gotyckiej części dostawiono partie renesansowe. Od 1761 do 1945 wieża kościelna miała barokowy hełm, po II wojnie światowej regotycyzowany. W 1998 parafia ewangelicka w Brzegu przekazała obiekt (w użyczenie) gminie Lewin Brzeski, aby zapobiec dalszej jego dewastacji. Gmina zabezpieczyła go przed włamaniami oraz wyremontowała dachy i doprowadziła prąd. W 2011 ostatecznie przejęła świątynię na własność. Świątynia jest budowlą jednonawową, orientowaną z ostrołukowymi oknami. Do korpusu kościoła przylegają liczne przybudówki. Jego najstarszym elementem jest wieża (kwadratowa, usytuowana w narożu) oraz prezbiterium, które przykrywa sklepienie krzyżowo-żebrowe ze zwornikiem z 1586. W przyziemiu kaplica ze sklepieniem renesansowym. Ołtarz główny, bogato zdobiony, wykonany z drewna, to dzieło renesansowe, pochodzące z 1613. Jego twórcą był Herman Fischer z Nysy. W centrum ołtarza znajduje się uszkodzona scena Ukrzyżowania, a po bokach rzeźby św. Jana Chrzciciela i Mojżesza. Ambona jest barokowa, natomiast w kaplicy znajdował się tryptyk z piaskowca, z połowy XVII wieku. Po renowacji w 2000 przeniesiono go do kościoła katolickiego. Oba ołtarze ufundowane zostały przez właścicieli Lewina – rodzinę von Beess. W prezbiterium znajduje się ponadto kolekcja kamiennych płyt nagrobnych tego rodu oraz pastorów z datami m.in. 1559, 1566, 1597. W kruchcie zachodniej wmurowano czternastowieczny, kamienny portal.
Instalacje Nastasa Diakowskiego stojące na skwerze przy ratuszu. Dzieła ekologiczne tworzone ze złomu, prace powstałe w trakcie Ogólnopolskich Plenerów Malarskich.
Pałac barokowy Leopolda von Bees - zbudowany w 1772 roku, staraniem Ottona Leopolda von Beess w stylu barokowym. Odnowiony w 1860 roku i ponownie zniszczony przez ogień w 1955 roku. Piętrowy, na piwnicach sklepionych kolebkowo. Wzniesiony na rzucie prostokąta, z dwoma prostopadłymi skrzydłami. W jednym pomieszczeniu na parterze sklepienie kolebkowe z lunetami. Na piętrze ozdobny balkonik. Ozdobne wejście. Przed frontem pałacu prostokątny dziedziniec otoczony murem z XVIII wieku z trzema bramami i półkoliście zamkniętymi arkadami. W części południowej nad Nysą przypałacowy park zabytkowy z przewagą lip i dębów. Znajdziemy tam pomnikowe okazy cisu, grójecznika japońskiego, klonów pospolitych, dębu czerwonego, grabów pospolitych, wiązu, dębu szypułkowego i lip drobnolistnych. Obecnie pałac odrestaurowano i znajduje się w nim gimnazjum.
Umieszczone zdjęcia wykonano: lipiec 2011