NAŁĘCZÓW

Nałęczów
miasto w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nałęczów.

Nałęczów to jedyne w Polsce uzdrowisko o profilu wyłącznie kardiologicznym. Leczy się tu przede wszystkim choroby: wieńcową, nadciśnienie tętnicze, nerwice serca i stany ogólnego wyczerpania psychofizycznego. W powrocie do zdrowia pomaga tutejszy mikroklimat sprzyjający naturalnemu obniżeniu się ciśnienia tętniczego krwi oraz zmniejszeniu dolegliwości serca. Nałęczów posiada również dobre warunki dla rehabilitacji pacjentów po zawale serca i operacjach kardiochirurgicznych. Pierwotnie miejscowość była nazywana Bochotnicą. Początki sięgają przełomu VIII i IX wieku, gdy na obecnej Górze Poniatowskiego, wzgórzu górującym nad okolicą, wzniesiono gród. Później centrum osady przeniesiono na wzgórze, gdzie dziś znajduje się kościół parafialny. W I połowie XIV w. powstała parafia w Bochotnicy. Również w tym samym stuleciu dokonano lokacji wsi na prawie niemieckim. Dnia 23 czerwca 1751 tereny te należące do Aleksandra Gałęzowskiego zakupił Stanisław Małachowski (starosta wąwolnicki) nazywając w 1772 roku od noszonego przez swój ród herbu Nałęcz całą posiadłość Nałęczowem. Po powstaniu styczniowym dobra nałęczowskie kupił Michał Górski. Na początku XIX w. odkryto lecznicze właściwości tutejszych wód; wykorzystali je trzej lekarze – sybiracy: Fortunat Nowicki, Wacław Lasocki i Konrad Chmielewski, modernizując w końcu XIX w. funkcjonujące już uzdrowisko za pieniądze ówczesnego właściciela Nałęczowa – Michała Górskiego. Stworzył on uzdrowisko w dzisiejszym kształcie miasto-ogród. To on uczynił z Nałęczowa liczący się ośrodek leczniczo-kulturalny. Kuracjuszami byli tutaj m.in. Stefan Żeromski, Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz. W 1963 roku Nałęczów otrzymał prawa miejskie. Uzdrowisko Nałęczów powstało 11 lutego 1878 r. jako dzieło lekarzy sybiraków, aby w 2 lata później zostać zarejestrowane, stając się spółką użyteczności publicznej. Po II wojnie światowej zostało upaństwowione, a w roku 1998, zgodnie z zapisami ustawy o prywatyzacji i komercjalizacji, przekształcone w jednoosobową spółkę skarbu państwa. Już od 1999 r. Ministerstwo Skarbu Państwa podjęło działania mające na celu prywatyzację spółek uzdrowiskowych (w stosunku do 13 spółek). Przy opracowywaniu koncepcji prywatyzacyjnej przyjęto za główne cele: zachowanie profilu spółek uzdrowiskowych i pozyskanie środków na ich rozwój. „Nałęczów” w 2001 roku był w bardzo dobrej sytuacji ekonomicznej – został odnotowany zysk: 1999 r. – 200.000 zł, 2000 r. – 400.000 zł. Zakład posiadał również zdolność kredytową, a płatności bankom były dokonywane na bieżąco. Powodzenie prywatyzacji Uzdrowiska Nałęczów S.A. w dużym stopniu związane było z posiadaniem przez tę Spółkę ponad 10% udziału w rynku sprzedaży wód mineralnych. Świadczy o tym fakt udziału w drugiej fazie rokowań dwóch podmiotów przodujących na rynku krajowym w branży produkcji napojów. W 2001 roku Zakład Leczniczy „Uzdrowisko Nałęczów” S.A. w Nałęczowie został sprywatyzowany przez sprzedaż 85% akcji firmie East Springs International NV z Amsterdamu. Według wyników kontroli NIK dotyczącej przekształceń własnościowych zakładów lecznictwa uzdrowiskowego z 2003 roku, kontynuację działalności uzdrowiskowej – w tym przypadku – zapewniono jedynie na 5 lat. Mimo początkowych obaw związanych z prywatyzacją, obecnie Uzdrowisko jest w dobrej sytuacji finansowej, inwestuje i rozwija się, wychodząc naprzeciw potrzebom kuracjuszy. Dzięki temu otrzymuje nagrody i wyróżnienia w rankingach i konkursach zarówno o zasięgu regionalnym, jak i krajowym. 

W centrum miasta znajduje się 25 hektarowy Park Zdrojowy ze stawem i z historyczną zabudową jak Pałac Małachowskich, Sanatorium „Książę Józef”, Stare Łazienki, Werandki, Domek Gotycki i nowszymi budowlami jak Dom Zdrojowy, Pawilon Angielski, Sanatorium Uzdrowiskowe Rolnik, Atrium czy Termy Pałacowe. Założycielem i organizatorem Parku Zdrojowego, na którego terenie znajduje się część zabudowań uzdrowiska, był Stanisław Małachowski. Park istniał już w połowie XVIII w., zaś pod koniec XIX w. był powiększony dla potrzeb kuracjuszy. Przecina go szereg alei i ścieżek. Park podzielony jest na dwie części korytem Bochotniczanki, która spiętrzona śluzą rozlewa się w owalny staw. Drzewostan parku, starannie dobierany i pielęgnowany przez prawie 190 lat, jest chlubą nałęczowskiego uzdrowiska. Obok znanych krajowych gatunków drzew iglastych i liściastych spotyka się tu okazy flory zachodnioeuropejskiej, a nawet amerykańskiej (np. wysokie sosny-wejmutki). Na ponad 20 hektarach rosną m.in. kasztanowce, lipy, sosny i dęby, ale także tulipanowce amerykańskie, katalpy (inaczej surmie) i skrzydłoorzechy chińskie. Odwiedzający mogą także skorzystać z uroków palmiarni i ugasić pragnienie wodami mineralnymi. Park Zdrojowy, położony w centrum miasta, jest oazą ciszy i spokoju, gdzie spacerowicze mogą dokarmiać oswojone łabędzie i wiewiórki.











Ławeczka Bolesława Prusa - pomnik odsłonięty w niedzielę 20 października 2002. Jest dziełem rzeźbiarzy: Stanisława Strzyżyńskiego, ur. 1923 w Kaliskach, woj. wielkopolskie i jego syna Zbigniewa Strzyżyńskiego, ur. 1955 w Nałęczowie. Pomnik w postaci ławki odlanej z brązu znajduje się w parku zdrojowym przed Pałacem Małachowskich. Przedstawia postać pisarza w meloniku, z dłonią opartą na książce.


Pomniki Bolesława Prusa w nałęczowskim parku (Pomnik z 1966 r.)

Pomnik upamiętniający pobyt Karola Kardynała Wojtyły (późniejszego papieża Jana Pawła II) w Nałęczowie.

Klasycystyczny pałac Małchowskich - początkowo był budynkiem jednopiętrowych z krytym gontem, mansardowym dachem z latarnią. Część materiału z którego wykonano pałac zachował się do dziś, np.: kamienna posadzka, którą została wyłożona sień. Niegdyś na parterze mieściły się pokoje mieszkalne, izby gospodarskie, służebne i skarbiec. Z sieni na piętro prowadziły reprezentacyjne schody. Niewiele zachowało się informacji jak niegdyś pałac był zagospodarowany i jak długo był wykańczany. Po przebudowie w końcu XIX w. pałac zmienił wygląd zewnętrzny. Zmieniło się również przeznaczenie pokoi. W wierzy ciśnień umieszczono klatkę schodową. Zmieniono układ grzewczy. Zainstalowano piece kafelkowe. Zmieniło się także przeznaczenia pałacu. Od tamtej pory nosi on nazwę ‘kursal”. Parter został przeznaczony na mieszkanie lekarza, mieszczenia administracje i restauracje. Na pierwszym piętrze zatrzymywali się kuracjusze. Kolejna przebudowa została przeprowadzona w latach 1957-1960. przywracając pierwotny wygląd pałacu. Zlikwidowano wieżę ciśnień i przybudówkę oraz galerię spacerową. Wiele zmian także miało miejsce wewnątrz pałacu. Obecnie w miejscu restauracji funkcjonuje kawiarnia. Dwa pomieszczenia zajmuje Muzeum Bolesława Prusa. Pierwsze piętro zostało przeznaczone na działalność kulturalno-oświatową, drugie przeznaczono na pokoje gościnne. Sala Balowa w swojej 200-letniej tradycji zachowała się w nienaruszonym stanie. Przenikają się w jej budowie dwa style, baroku i klasycyzmu. Barokowe elementy dekoracji komponują się ze stiukowym profilowanym kominkiem. Medialion nad kominkiem przedstawia Atenę w rozmowie z Hefajstosem, wykonany został w warsztacie Zeisla już w stylu klasycystycznym, podobnie jak pozostałe medaliony: „Puszka Pandory”, scena pasterska i głowy antyczne.

































































Inne zdjęcia zrobione w Nałęczowie.



Umieszczone zdjęcia wykonano: sierpień 2014