NOWIZNA

http://polskiemiastawfotografii.blogspot.com/2010/10/nowizna.htmlNowizna
wieś położona w województwie dolnośląskim, w powiecie dzierżoniowskim, w gminie Dzierżoniów.

Pierwsza wzmianka o miejscowości Noam Villam oraz znajdującej się obok Ernsdorf pochodzi z dokumentu Bolka I świdnickiego wystawionego 8 września 1292 roku w Krzeszowie, a dotyczącego założenia i uposażenia klasztoru cystersów w tej miejscowości. Kolejny raz Nowizna wymieniona jest w Księdze uposażeń biskupów wrocławskich czyli w Liber Fundationis episcopatus Vratislaviensis „Item Nova Villa VII marce” pod datą – około 1300 roku. Następna wzmianka pochodzi z dokumentu księcia Śląska i pana na Książu, Bernarda z 7 września 1311 roku, wystawionego w Jeleniej Górze a dotyczącego czynszu z dóbr kościelnych w Nouen Dorfe (Nowiźnie) oraz Pieszycach (Peterswaldau). W 1335 roku po raz pierwszy zostaje wymieniony kościół w Nowiźnie. Zapewne pierwotny kościół był drewniany. W roku 1392 Hannos von Logaw zapisuje swojej żonie Ilze jeden czynsz ze swojej posiadłości w Słupicach koło Dzierżoniowa, a swojemu synowi Hermannowi taki sam czynsz z dorfe Neudorf. W połowie XVI wieku właścicielem Nowizny był Bernhard von Schelndorf (zm.1593r.), i on to właśnie wybudował pierwszy, renesansowy dwór, który w regestach z 1565 roku wzmiankowany jest jako nowo wzniesiony. Dowodem na to jest wyryta na nadprożu w najstarszej części pałacu data 1565.

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków w Nowiźnie wpisane są obiekty:
  • zabytkowy kościół filialny parafii św. Jana Chrzciciela w Mościsku. Pochodzi z okresu późnego średniowiecza, rozbudowany został w roku 1614. Jest to budynek jednonawowy z wieżą i prezbiterium o sklepieniu krzyżowo-żebrowym.
  • zabytkowy zespół pałacowy: pałac, z XVI w., przebudowany w XIX w. i park z 1820 r.
Pałac - obiekt wybudowano na planie nieregularnym, a jego kubatura to niespełna 8500 m3. Jest zbudowany z cegły z niewielkimi dodatkami kamienia, posiada dwie, miejscami trzy kondygnacje i kryty jest dachami dwuspadowymi. W elewacji południowo - zachodniej jest trójkondygnacyjny ryzalit, zakończony naczółkiem. W elewacji frontowej zachowały się elementy barokowe - głównie kartusze herbowe. Na krańcach elewacji znajdują się dwie wieże ze stożkowatymi, czterospadowymi dachami. W pałacu przebywał Fryderyk Wilhelm III - król pruski, który miał tutaj swoją główną kwaterę w roku 1813. Obok pałacu jest wielki park, utworzony na początku XIX wieku. Obecnie pałac w Nowiźnie znajduje się w prywatnych rękach, jest jednak mocno zniszczony i zaniedbany.
























Umieszczone zdjęcia wykonano: czerwiec 2013